Nasz strona wykorzystuje pliki cookies w celu personalizacji oferty wysyłanej do klientów oraz analizy zachowania użytkowników, tak aby dostarczać usługi na najwyższym poziomie. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na przetwarzanie danych. Dalsze informacje można znaleźć w polityce prywatności.



Zleceniodawca może odstąpić od umowy, jeżeli zostanie złożony wniosek o ogłoszenie upadłości zleceniobiorcy – czy na pewno?

PrintMailRate-it

​Agnieszka Boncławek

23 stycznia 2024


W codziennej praktyce prawniczej i gospodarczej często można spotkać się z różnymi wersjami postanowienia umownego zawartego w tytule tego artykułu. Mimo że jego sformułowanie bywa różne, to sens i cel niezmiennie są te same – zleceniodawcy (zamawiający, kupujący, odbiorcy) chcą mieć narzędzie, które zabezpieczy ich na wypadek:

  1. ogłoszenia upadłości drugiej strony,
  2. „znacznego pogorszenia sytuacji finansowej” drugiej strony,
  3. „powstania zagrożenia niewypłacalnością”. 

Nawiasem mówiąc, dwa ostatnie postanowienia, zaczerpnięte z praktyki, są sformułowane dość niejednoznaczne i pozostawiają pole do (nad)interpretacji. Niezależnie od sformułowania każde z nich może zostać uznane za utrudniające lub uniemożliwiające osiągnięcie celów postępowania upadłościowego. Zarzut bezskuteczności tego rodzaju postanowień może zostać podniesiony przez syndyka w procesie przeciwko drugiej stronie umowy, której dotyczy postępowanie.


Przyczyny bezskuteczności postanowienia umownego w postępowaniu upadłościowym


Dwa ostatnie postanowienia to w wielu sytuacjach zawoalowana odmiana pierwszego. W każdym przypadku celem jest (lub może być) zapewnienie jednej stronie możliwości obronienia się przed wciągnięciem danej wierzytelności do postępowania upadłościowego. Pamiętajmy, że nadrzędnym celem postępowania upadłościowego przedsiębiorcy jest zaspokojenie wierzycieli w możliwie jak najwyższym stopniu, a w dalszej kolejności  – umożliwienie upadłemu dalszego funkcjonowania na rynku i wykonywania zobowiązań.

Utrudnienie lub uniemożliwienie osiągnięcia celów postępowania zachodzi również, jeżeli realizacja postanowień umownych negatywnie wpływa na możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego (np. wynajmujący wypowiada z powodu ogłoszenia upadłości umowę najmu kluczowego magazynu upadłego, z którego realizowane są dostawy na rzecz kontrahentów) lub korzystne dla wierzycieli sposoby likwidacji masy upadłości.  

Podsumowując, taka regulacja umowna – której rzeczywistym celem jest uprzywilejowanie jednego z wierzycieli względem innych na wypadek ogłoszenia upadłości kontrahenta poprzez utrudnienie osiągnięcia celu upadłościowego – jest bezskuteczna wobec masy upadłościowej (art. 84 ust. 1 Prawa upadłościowego). Oznacza to, że zastrzeżenie takiej możliwości w umowie nie odniesie oczekiwanego skutku, a samo postanowienie będzie w razie ogłoszenia upadłości traktowane tak, jakby nie istniało. W każdym przypadku należy jednak indywidualnie podejść do konkretnego stosunku prawnego.

Ogłoszenie upadłości nie oznacza zakazu wypowiadania umów z upadłym


Podczas całościowej analizy przepisów prawa upadłościowego wyłania się również bardziej optymistyczny obraz. Trudno byłoby na ich podstawie uznać, że wolą ustawodawcy było pozbawienie skuteczności wszelkich uprawnień umownych kontrahenta upadłego. Celem regulacji jest pozbawienie skuteczności jedynie takich uprawnień umownych, których kontrahent upadłego nie wykonał przed ogłoszeniem upadłości, a które pozostają w sprzeczności z celami postępowania upadłościowego. Dopuszczalne jest zatem odstąpienie od umowy, jeżeli podstawy ustawowe czy kontraktowe do odstąpienia zaistniały przed ogłoszeniem upadłości, które stanowi w tej sytuacji datę graniczną.

Dopuszczalne jest również odstąpienie od umowy lub jej wypowiedzenie w sytuacji, gdy po ogłoszeniu upadłości syndyk nie wykonuje zobowiązań z umów, które pozostają w mocy. Po tej dacie druga strona ma możliwość wypowiedzenia umowy na zasadach ogólnych.

Kontakt

Contact Person Picture

Agnieszka Boncławek

radczyni prawna

Senior Associate

Wyślij zapytanie

Profil


Deutschland Weltweit Search Menu