Kto jest podatnikiem VAT? Sprawdzenie czynnego podatnika VAT

Podatek VAT​ (Value-Added Tax, czyli podatek od wartości dodanej) jest formą opodatkowania obrotu towarów i usług, która obowiązuje w wielu krajach na świecie, w tym w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. 

VAT jest podatkiem pośrednim, co oznacza, że obciąża ostatecznego konsumenta, ale pobierany i odliczany jest na różnych etapach produkcji i dystrybucji towaru lub usługi. W praktyce wartość podatku jest doliczana do wartości netto transakcji kupna-sprzedaży.

Przedsiębiorcy, rozliczając podatek, płacą go w zależności od wartości netto sprzedaży i mają prawo odliczyć podatek VAT od wydatków związanych z działalnością opodatkowaną. Zasady opodatkowania i wielkość stawek określa ustawa o VAT. Podstawową stawką podatku VAT w Polsce jest 23%, jednak przepisy dopuszczają również obniżone stawki podatkowe VAT. W związku z tym sprzedawca ma prawo do stosowania:

Podatnik VAT to osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która samodzielnie wykonuje działalność gospodarczą bez względu na cel czy rezultat takiej działalności. W praktyce oznacza to, że podatnikami VAT są przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność handlową, produkcyjną, usługową lub inne formy działalności gospodarczej.

Podatników VAT można podzielić na dwie grupy:

Ze zwolnienia podmiotowego można korzystać w sytuacji, gdy przychody (wartość sprzedaży) nie przekroczyły w poprzednim roku limitu 200 tys. zł.

 

Do limitu sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku oraz:

Zwolnienie podmiotowe z VAT nie przysługuje, w przypadku m.in.:

Zwolnienie przedmiotowe z VAT dotyczy rodzaju wykonywanej działalności i jest możliwe wyłącznie, gdy świadczone usługi należą do usług zwolnionych z VAT. Zwolnienie przysługuje niezależnie od wysokości obrotów w przypadku świadczenia usług lub sprzedaży towarów wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy VAT, przykładowo:

Rejestracja w zakresie podatku od towarów i usług dotyczy osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, wykonujących samodzielnie działalność gospodarczą jako producenci, handlowcy, usługodawcy, w tym podmioty pozyskujące zasoby naturalne, rolnicy.

Obowiązek rejestracji jako podatnik VAT powstaje, jeżeli:

Podatek VAT – co do zasady – rozlicza się w okresach miesięcznych. Rozliczenie kwartalne mogą wybrać mali podatnicy VAT, których wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku 2 mln euro.

Podatnicy VAT, w zależności od wybranego okresu rozliczeniowego, składają następujące pliki JPK:

Terminy złożenia deklaracji i zapłaty podatku: 

W przypadku, gdy dzień złożenia deklaracji VAT przypada w sobotę, niedzielę lub święto, termin rozliczenia zostaje przesunięty na najbliższy dzień roboczy.

Za każdy dzień zwłoki w płatności podatku VAT wykazanego w deklaracji podatnik zostaje obciążony odsetkami. Obecnie stawka podstawowa odsetek wynosi 8% rocznie. Jeśli kwota odsetek nie przekracza 8,70 zł (trzykrotna wartość opłaty pobieranej przez Pocztę Polską za przesyłkę listową poleconą), przedsiębiorca nie musi ich płacić.

Obowiązek składania deklaracji VAT nie dotyczy przedsiębiorców:

Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT ma obowiązek złożyć deklarację VAT, jeśli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) na terytorium kraju przekroczyła w poprzednim roku podatkowym 50 000 zł. Taki podatnik składa:

Podatnik zwolniony po przekroczeniu limitu WNT 50 000 zł ma obowiązek rejestracji VAT UE i składania deklaracji VAT-8 oraz deklaracji podsumowującej VAT UE. Po dokonaniu rejestracji VAT UE nie staje się jednak czynnym podatnikiem VAT (zostaje wpisany do bazy przedsiębiorców dokonujących transakcji wewnątrzwspólnotowych).

Sprzedaż mieszana to sytuacja, w której podatnik dokonuje sprzedaży podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ale wykazuje także transakcje zwolnione lub w ogóle niepodlegające opodatkowaniu VAT.

Jeśli podatnik prowadzi tzw. sprzedaż mieszaną, powinien dzielić wydatki związane z działalnością gospodarczą na:

W przypadku gdy nie jest możliwe wyodrębnienie kwot związanych ze sprzedażą opodatkowaną i nieopodatkowaną, należy obliczyć współczynnik proporcji. Wskaźnik proporcji oblicza się, dzieląc wartość sprzedaży opodatkowanej za zeszły rok przez całą wartość sprzedaży u podatnika. Rezultatem jest współczynnik proporcji VAT, który powinien być stosowany dla kosztów związanych ze sprzedażą mieszaną.

Każdy przedsiębiorca ma obowiązek rejestracji i rozliczania podatku VAT. Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) prowadzi tzw. białą listę, czyli wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT.

Biała lista pozwala:

Wszystkie potrzebne informacje do wykazu białej listy szef KAS pobiera z dostępnych rejestrów publicznych. Jeśli jednak te informacje są niepoprawne, podatnik może wystąpić do szefa KAS z wnioskiem o ich usunięcie lub sprostowanie.

Dla przedsiębiorców bardzo ważną informacją, którą znajdą w wykazie, są numery firmowych rachunków bankowych – tak zwane rachunki rozliczeniowe. Numery tych rachunków są publikowane wyłącznie w przypadku podatników:

​

VAT to jeden z najważniejszych podatków z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej. Przepisy dotyczące tego podatku należą do najbardziej skomplikowanych i najczęściej nowelizowanych w polskim prawie. Właściwe zarządzanie podatkiem VAT wymaga śledzenia zmian w przepisach krajowych i unijnych, obserwowania aktywności organów podatkowych oraz orzecznictwa sądów krajowych oraz TSUE. 

W Rödl & Partner kompleksowo wspieramy klientów w zakresie podatku od towarów i usług (VAT) –​ napisz do nas​. Nasze doradztwo podatkowe obejmuje zarówno bieżące rozliczanie podatku VAT, jak i wsparcie przy transakcjach krajowych i transgranicznych.