Ceny transferowe przedmiotem kontroli podatkowych niezależnie od pandemii

Dominika Tyczka

4 września 2020 r.​

Pomimo pandemii organy podatkowe nie pozostają bierne i kontynuują kontrole podatkowe oraz wszczynają nowe. Jednak nie wszystkie założenia organów realizowane w toku kontroli znajdą uznanie sądów administracyjnych. Podatnicy nie zawsze zgadzają się z ustaleniami kontrolujących. W artykule przedstawiamy nasze doświadczenia dotyczące kontroli cen transferowych, przedstawione wnioski nie mają oczywiście charakteru uniwersalnego. Celem podsumowania jest wskazanie  trendów zaobserwowanych przez naszych doradców podatkowych.

Jakie podmioty są kontrolowane?

Z naszej praktyki wynika, że kontrole dotyczące cen transferowych prowadzone są najczęściej wobec spółek wykazujących straty podatkowe w okresie kilku następujących po sobie lat. Powszechna jest już praktyka naczelników urzędów skarbowych polegająca na wzywaniu podatników do złożenia wyjaśnień na temat głównych przyczyn poniesienia straty z działalności. Takie wezwanie może być przyczynkiem do kontroli. Równie często jednak kontrola wszczynana jest wobec podmiotu bez pierwotnego dopytywania o przyczyny straty podatkowej.

Równie często jak podmioty notujące stratę, kontrolowane są spółki handlowe. Wydaje się, że organy korzystają z danych zawartych w CIT/TP (lub PIT/TP) i typują do kontroli podmioty o profilu dystrybucyjnym.

Kontrole dotyczą także podatników niewpisujących się w żadną z powyższych grup.

Przebieg kontroli

Kontrole przebiegają różnorodnie. Można zauważyć, że organy skupiają się na kontrolowaniu działań spółek z roku 2017 i kolejnych lat, czyli tych, w których obowiązywały już nowe przepisy w zakresie dokumentacji, a szczególną uwagę skupiają  na analizach benchmarkingowych. Widoczne jest też  uproszczone działanie organów polegające na weryfikacji zyskowności podmiotu i porównania jej z medianą ustaloną dla określonej przez podmiot grupy porównawczej. Częstym działaniem kontrolujących jest szczegółowa weryfikacja grupy porównawczej przyjętej przez podatnika w jego analizie. Organy albo weryfikują przyjęte już kryteria porównywalności i dokonują ich modyfikacji w celu ustalenia własnej próby lub akceptują przyjęte kryteria porównywalności ale szczegółowo weryfikują przyjętą grupę np. precyzyjnie porównując rodzaj produktu oferowanego przez podmioty uznane za porównywalne i jego podobieństwo do produktów oferowanych przez podatnika.

Pozytywną praktyką jest weryfikacja zyskowności podatników w okresach dłuższych niż rok. W znanych nam sprawach organy akceptowały wyjaśnienia dotyczące niższej zyskowności w danym roku jeśli następował jej wzrost w kolejnych latach. Kluczowe były jednak przedstawione dane, a pozytywne rozstrzygnięcia dotyczyły konkretnych spraw. Wahania zyskowności podmiotów o rutynowych funkcjach mogą być przyczyną sporu z fiskusem.

Obserwujemy także kontrole klasyczne dotyczące podatku dochodowego, gdzie kwestia cen transferowych pozostaje niejako na drugim planie, a uwaga kontrolujących skupia się na weryfikacji dowodów świadczenia usług niematerialnych przez podmioty powiązane. Topowymi tematami pozostają oczywiście: podatek u źródła i limitowanie kosztów z tytułu wydatków na usługi niematerialne od podmiotów powiązanych.

Jak się przygotować?

Obszar cen transferowych nadal pozostaje w centrum zainteresowania organów podatkowych. Coraz częściej obserwujemy kontrole podatkowe w zakresie podatku dochodowego nakierowane na kwestie cen transferowych i ewentualnie dodatkowo topowe tematy podatkowe. W naszej ocenie podatnicy mogą się na takie kontrole przygotować. O czym należy pamiętać?

1) Pierwszą i najistotniejszą kwestią jest posiadanie dokumentacji. Przypominamy, że w ostatnich latach przepisy w tym zakresie zmieniały się kilkakrotnie dlatego warto zweryfikować poprawność tj. kompletność swojej dokumentacji i jej aktualność. Należy pamiętać o posiadaniu dokumentacji źródłowej powołanej dokumentacji i dokumentów potwierdzających politykę cen transferowych wskazaną przez podatnika.

2) Konieczna jest analiza posiadanych benchmarków. Spółki których wynik nie jest rynkowy powinny rozważyć korektę rozliczeń podatkowych lub zgromadzić dowody uprawniające je do stosowania tychże cen. Elementem kluczowym analizy benchmarkingowej jest dobór próby porównawczej. Ta część musi być opracowana przy współpracy przedsiębiorcy i doradcy czy specjalisty ds. cen transferowych. Należy pamiętać o posiadaniu dowodów przeprowadzonej analizy i wniosków z niej płynących, w tym w szczególności na jakiej podstawie określone podmioty zostały przyjęte do próby lub z niej odrzucone. Te dane muszą być przechowywane do upływu okresu przedawnienia. 

3) To że nasza cena transferowa zawiera się w ustalonym w toku analizy benchmarkingowej przedziale międzykwartylowym nie wyklucza sporu z organami podatkowymi. Organ może przykładowo argumentować, że to właśnie mediana jest optymalną wartością. Właściwie sporządzona analiza benchmarkingowa zawiera uzasadnienie zyskowności podatnika względem przedziału rynkowego.

4) Z uwagi na rozbieżności interpretacyjne obejmujące opodatkowanie u źródła i limitowanie wydatków na usługi niematerialne od podmiotów powiązanych do rozważenia pozostaje zabezpieczenie się interpretacją indywidualną lub uprzednim porozumieniem cenowym. Nadal kluczowe pozostaje dokumentowanie nabywanych usług niematerialnych.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami zarówno w zakresie weryfikacji posiadanych dokumentacji i analiz, jak i reprezentowania przedsiębiorstwa w toku kontroli. Chętnie doradzimy też w kwestiach dotyczących podatku u źródła, limitowania kosztów, czy dokumentowania usług – w powiązaniu z cenami transferowymi wymagają one szczególnej troski.