Kontrola podatkowa i kontrola celno-skarbowa – najważniejsze informacje

Dowiedz się, co jest weryfikowane podczas kontroli.

Kontrola podatkowa jest prowadzona na podstawie Ordynacji podatkowej. Jej celem jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Oznacza to, że w jej ramach dochodzi do weryfikacji wszelkich obowiązków kontrolowanego, które swoje korzenie mają w przepisach prawa podatkowego. Wszczynana jest ona wobec podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych.

Z kolei kontrola celno-skarbowa swoją podstawę znajduje w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej. W jej ramach możliwe jest sprawdzenie przestrzegania przez dany podmiot przepisów prawa podatkowego również szereg innych obowiązków, w tym m.in. dotyczących prawa celnego, związanych z urządzaniem i prowadzeniem gier hazardowych, czy też z posiadaniem automatów do gier hazardowych, a nawet prawa dewizowego oraz przepisów dotyczących przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu czy przepisy dotyczące przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę. Do jej wszczęcia dochodzi wobec podmiotów, które są zobowiązane do przestrzegania tychże przepisów. 

Kontrola podatkowa wszczynana jest z urzędu nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż 30 dni od doręczenia zawiadomienia. Zależnie od sprawdzanego obszaru, przeprowadzają ją: 

Co istotne, kontrola podatkowa co do zasady poprzedzona jest zawiadomieniem podatnika co najmniej tydzień przed planowanym wszczęciem działań. Istnieją jednak wyjątki, w których zawiadomienie podatnika nie jest wymagane.

Natomiast kontrolę celno-skarbową przeprowadza naczelnik urzędu celno-skarbowego. Jest ona wszczynana z urzędu, co do zasady na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej udzielonego kontrolującemu. Jeżeli jednak organ podatkowy podejrzewa, że nie są przestrzegane przepisy oraz okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne przeprowadzenie tej kontroli, to jest ona wszczynana na podstawie okazywanej legitymacji służbowej.

Organy podatkowe są uprawnienie do przeprowadzenia wspomnianych kontroli do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego mającego być przedmiotem weryfikacji. Zobowiązanie podatkowe staje się zasadniczo przedawnione po upływie 5, licząc od zakończenia roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Pamiętać przy tym należy o sytuacjach, które wydłużają ten okres, choćby przykładowo zawartych w regulacjach dotyczących występowania stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii ogłoszonych z powodu COVID-19, które zawiesiły m.in. terminy przedawnienia., jak również sytuacje, które powodują przerwanie tego okresu jak ogłoszenie upadłości czy też zastosowanie środka egzekucyjnego.

Zawiadomienie o wszczęciu kontroli powinno wpłynąć do przedsiębiorcy w ciągu 7-30 dni przed rozpoczęciem czynności kontrolnych. Pozwala to podatnikowi przygotować się do zapowiedzianej kontroli. Zawiadomienie zawiera istotne dla podatnika informacje, m.in.: 

Głównym elementem zawiadomienia jest informacja o wskazaniu zakresu kontroli. Jest to jasna informacja dla przedsiębiorcy które rozliczenia podatkowe będą sprawdzane. 

Kontrola celno-skarbowa w zakresie prawa podatkowego składa się z kilku etapów. 

Po pierwsze, analiza ryzyka. Przeprowadzając kontrolę celno-skarbową, inną niż losową lub wynikającą z przepisów prawa, powinno się uwzględnić ryzyko pojawienia się nieprawidłowości oraz ustalić środki niezbędne do jego ograniczenia. Następnie rozpoczyna się wszczęcie kontroli na podstawie upoważnienia do jej przeprowadzenia. Czynności kontrolne obejmują weryfikację dokumentów, przesłuchiwanie świadków, kontrole krzyżowe, powoływanie biegłego itp. Doręczenie kontrolowanemu wyniku kontroli jest równoznaczne z zakończeniem czynności kontrolnych. W ciągu 14 dni od jego otrzymania można skorygować kontrolowane deklaracje podatkowe. Jeśli pojawią się nieprawidłowości, a kontrolowany nie podejmie się poprawienia błędnych rozliczeń, kontrola przekształca się w postępowanie podatkowe. 

Proces kontroli podatkowej rozpoczyna się od okazania legitymacji służbowej oraz doręczenia podatnikowi upoważnienia do jej przeprowadzenia. Przed tymi czynnościami kontrolowany co do zasady musi zostać powiadomiony o zamiarze wszczęcia planowanej kontroli. Kontrolowany ma obowiązek przedstawić wymagane dokumenty oraz w razie potrzeby, udzielać wyjaśnień. Kontrola podatkowa kończy się sporządzeniem protokołu kontroli dokumentującego przebieg czynności. Kontrolowany ma możliwość wniesienia zastrzeżeń do treści protokołu w ciągu 14 dni od jego otrzymania. 

Kontrola podatkowa i celno-skarbowa różnią się od siebie w sposób istotny. Obie jednak muszą zostać zarówno wszczęte, jak i prowadzone w określony sposób. Najistotniejsze jest jednak to, co zostanie ustalone przez organy podatkowe oraz w jaki sposób odniesie się do tego sam kontrolowany. Od tego bowiem zależy, czy w wyniku ujawnionych nieprawidłowości spór przeistoczy się w postępowanie podatkowe, czy też sprawa zostanie zakończona na etapie kontroli.

Zbliża się kontrola w Twoim przedsiębiorstwie lub jest już ona w trakcie? Potrzebujesz wsparcia specjalisty w zakresie zabezpieczenia swoich praw albo przygotowania odpowiednich dokumentów? Skontaktuj się z naszymi ekspertami.