Przepadek kaucji poniesiony z uwagi na rezygnację z systemu aukcyjnego a koszt uzyskania przychodu

Przedsiębiorstwa prowadzące działalność w zakresie wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej mogą złożyć ofertę, o której mowa w art. 79 ust. 3 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (ustawa o OZE) – w aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii w ramach systemu aukcyjnego (tzw. system aukcyjny).

Spółka, która wygra aukcję, zapewnia sobie zabezpieczenie ceny sprzedaży energii poprzez otrzymanie uprawnienia do żądania pokrycia tzw. ujemnego salda. Saldo to różnica między wartością sprzedanej energii elektrycznej obliczoną na zasadach przewidzianych w ustawie, a wartością energii elektrycznej ustaloną na podstawy ceny zawartej w ofercie spółki, która wygrała aukcję. Jeżeli saldo będzie dodatnie, to wytwórca energii musi zwrócić różnicę operatowi rozliczeń energii odnawialnej. Jeżeli saldo będzie ujemne, to wytwórca energii ma uprawnienie do żądania pokrycia salda.  

Jednym z warunków wzięcia udziału w systemie aukcyjnym jest zapłata kaucji w wysokości ustalonej ustawowo. Uczestnik systemu aukcyjnego zobowiązuje się również do sprzedaży energii po raz pierwszy w ramach systemu aukcyjnego w określonym prawnie terminem. W przypadku niespełnienia zobowiązania do sprzedaży energii w określonym terminie w ramach systemu aukcyjnego, kaucja podlega przepadkowi na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. 

System aukcyjny miał zapewnić wytwórcom energii przychody na określonym poziomie. Jednakże z uwagi na drastyczne zmiany cen energii na rynku, udział w systemie aukcyjnym był coraz mniej atrakcyjny i wiele spółek zaczęło szukać alternatywnych rozwiązań. Niekiedy skutkowało to celowym niewypełnianiem zobowiązania do sprzedaży energii w systemie aukcyjnym i rezygnacją z udziału w systemie aukcyjnym. Konsekwencją takiego działania był m.in. przepadek wpłaconej kaucji. 

Wobec powyższego, u wielu podatników pojawia się wątpliwość, czy przepadek wpłaconej kaucji może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu?

W naszej ocenie, nie jest wykluczone, że przepadek kaucji może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu. Stwierdzenie to potwierdzają także wydane niedawno interpretacje indywidualne (zob. indywidualna interpretacja podatkowa z 18 lipca 2023 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, znak: 0114-KDIP2-2.4010.138.2023.2.AS, oraz indywidualna interpretacja z 20 lipca 2023 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, znak: 0111-KDIB1-1.4010.202.2023.2.SG). 

W obu interpretacjach organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem, że kaucja z tytułu przystąpienia do systemu aukcyjnego, która następnie uległa przepadkowi z uwagi na rezygnacje z udziału w tym systemie – spełnia warunki uznania wydatku za koszt podatkowy określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, wobec czego może stanowić koszt podatkowy spółki. W obu przypadkach uznano, że przepadek kaucji wykazuje związek z uzyskaniem przychodów, a poniesienie kosztu w postaci kaucji było działaniem racjonalnym.  

Z uwagi na specyfikę przepadku kaucji, związane z tym regulacje prawne oraz często wszczynane postępowania administracyjne, ewentualny moment poniesienia kosztu nie jest oczywisty. Badając sytuację wytwórcy warto poddać tę kwestię odrębnej analizie.

Wydane interpretacje podatkowe dotyczą ściśle określonego stanu faktycznego i nie mogą być uznawane za bezsprzeczną możliwość zaliczenia przepadku kaucji do kosztów podatkowych. W każdym przypadku warto jednostkowo przeanalizować sytuacje spółki i przemyśleć wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową. 

Jeżeli opisana powyżej sytuacja dotyczy Twojej firmy – skontaktuj się​ z nami. Nasi eksperci świadczą kompleksowe usługi w zakresie prawa podatkowego i posiadają bogate doświadczenie w obszarze energetycznym.