Konwencja MLI – nowe zasady unikania podwójnego opodatkowania od lipca 2018 r.

Wielostronna konwencja podatkowa (Multilateral Instrument to Modify Bilateral Tax Treaties, w skrócie: Konwencja MLI) weszła w życie 1 lipca 2018 r. Stanowi ona wyraz realizacji założeń projektu BEPS (Base Erosion and Profit Shifting), mającego na celu przeciwdziałanie agresywnym optymalizacjom podatkowym na skalę międzynarodową. Wejście w życie konwencji oznacza rozpoczęcie procesu zmiany umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych pomiędzy Polską a niektórymi krajami. Do tej pory dokument został podpisany przez 78 jurysdykcji, natomiast na jej ratyfikację zdecydowało się dotychczas 5 jurysdykcji, tj. Polska, Austria, Słowenia, Wyspa Man i Jersey. Do końca 2018 roku trwać będzie okres przejściowy, a pełne obowiązywanie przepisów Konwencji MLI rozpocznie się 1 stycznia 2019 r.

Których umów dotyczy Konwencji MLI

Konwencja MLI nie zmienia automatycznie danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, lecz jest stosowana równolegle do zawartych i zgłoszonych umów. W przypadku kolizji norm pierwszeństwo uzyskają postanowienia Konwencji MLI. Regulacje zawarte w Konwencji MLI mogą wpłynąć na obowiązki podatkowe polskich przedsiębiorców działających za granicą i zagranicznych przedsiębiorców działających w Polsce. Mają one, co do zasady, modyfikować normy prawne zawarte w przepisach poszczególnych bilateralnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (umowy o UPO). Jednak aby tak się stało, oba państwa będące stronami danej umowy o UPO muszą wcześniej ratyfikować konwencję, a umowa o UPO musi być przez oba państwa zgłoszona do stosowania w jej ramach. . Polska zgłosiła chęć objęcia zakresem Konwencji MLI 78 umów o UPO.

Konwencja MLI w Polsce

1 stycznia 2019 r., jako pierwsze, zmianie ulegną umowy o UPO zawarte przez Polskę z czterema krajami ratyfikującymi Konwencję MLI, tj. Austrią, Wyspą Man, Jersey i Słowenią. W miarę ratyfikacji Konwencji MLI przez kolejne państwa sukcesywnie będzie ona stosowana w odniesieniu do pozostałych umów o UPO. Do Konwencji MLI dotychczas nie została zgłoszona przez Polskę umowa o UPO zawarta z Niemcami. Stany Zjednoczone natomiast w ogóle nie podpisały Konwencji MLI, w związku z czym nie będzie ona miała zastosowania do umowy o UPO zawartej z USA.

7 najważniejszych założeń Konwencji MLI

Postanowienia Konwencji MLI wymierzone są przeciwko polityce agresywnego planowania podatkowego i zmierzają do określenia, gdzie faktycznie wypracowywana jest wartość dodana danego przedsiębiorstwa. Do najważniejszych założeń Konwencji należą:

1. Zasady wypłaty zysków

Uzależnienie zastosowania zwolnienia lub wyłączenia z opodatkowania dywidend od spełnienia warunku minimalnego okresu (365 dni) posiadania udziałów, akcji, praw głosu lub podobnych praw w spółce wypłacającej dywidendę.

Polska zastrzegła sobie wyłączenie stosowania przepisu Konwencji w zakresie, w jakim wskazane przez Polskę umowy o UPO posiadają już warunek minimalnego posiadania udziałów (taka sytuacja ma miejsce w umowach z m.in. Belgią, Cyprem, Danią, Maltą).

2. Klauzula nieruchomościowa

Określa zasady opodatkowania sprzedaży udziałów w spółce, której większość majątku stanowią nieruchomości. Konwencja MLI wprowadza określony przedział czasowy (365 dni) poprzedzający zbycie posiadanych udziałów, jak również rozszerza definicję pojęcia dochodu z udziałów/akcji o dochód z innych, porównywalnych praw udziałowych w jednostce.

Polska zgłosiła zamiar stosowania przepisów Konwencji przy założeniu, że wszystkie strony zgłoszonych umów o UPO również zdecydują się na ich stosowanie i wskażą te same postanowienia w umowach o UPO.

3. Klauzula switch-over

Wprowadzenie w miejsce metody wyłączenia z progresją metody proporcjonalnego odliczenia. Zgodnie z metodą wyłączenia z progresją dochód zagraniczny jest w Polsce wolny od podatku i ma wpływ jedynie na wysokość stopy procentowej podatku, stosowanej do dochodów polskich. Metoda proporcjonalnego odliczenia powoduje, że dochód zagraniczny podlega opodatkowaniu w Polsce, a podwójnego opodatkowania unika się poprzez możliwość odliczenia podatku zapłaconego za granicą, limitowanego dochodem uzyskanym za granicą.

Skorzystanie z drugiej metody oznacza zazwyczaj wyższy podatek, jednakże dzięki uldze abolicyjnej z ustawy o PIT, różnica wynikająca z zastosowania dwóch wspomnianych metod jest odliczana od podatku. W praktyce spowoduje to obowiązek złożenia rocznego zeznania z osiągniętych za granicą dochodów dla osób mających rezydencję podatkową w kraju i pracujących za granicą, nie będzie mieć jednak wpływu na zwiększenie obciążeń podatkowych osób fizycznych.

Konwencja przewiduje trzy opcje (A, B lub C) wprowadzenia tej klauzuli do umów o UPO. Polska zdecydowała się na opcję C. W świetle wybranej opcji stosowana dotychczas metoda nie będzie mogła zostać automatycznie zastąpiona metodą proporcjonalnego odliczenia. Konieczne będzie w takiej sytuacji zajęcie stanowiska przez drugie umawiające się państwo. Niewyrażenie przez nie zgody na stosowanie opcji C będzie skutkować niemożliwością stosowania tej opcji przez Polskę.

4. Ograniczenie nadużywania struktur hybrydowych

Konwencja stanowi, że jeżeli dany podmiot (poza osobami fizycznymi) może być traktowany na podstawie umowy o UPO jako rezydent podatkowy więcej niż jednego państwa, strony tej umowy muszą dojść do porozumienia, którego państwa rezydentem będzie dany podmiot dla celów umowy. W razie braku porozumienia podmiotowi nie będą przysługiwać korzyści wynikające z umowy. Uwzględnione powinny zostać takie okoliczności, jak: faktyczne miejsce przebywania zarządu, miejsce zarejestrowania siedziby oraz inne istotne czynniki.

Polska zgłosiła listę umów zawierających postanowienia określające państwo rezydencji osoby niebędącej osobą fizyczną. Gdy umawiające się państwa wskażą te same postanowienia zgłoszonych umów o UPO, wówczas w drodze procedury wzajemnego porozumiewania się ustalą, w którym z nich podmiot powinien zostać uznany za rezydenta podatkowego. Zasady ustalania rezydencji podatkowej osób fizycznych pozostają bez zmian.

5. Klauzula PPT (ang. principal purpose test)

Klauzula daje organom możliwość zakwestionowania transakcji (porozumienia) z podmiotem zagranicznym w postaci odmowy przyznania korzyści wynikających z umów o UPO dla dochodu/kapitału. Warunkiem zakwestionowania transakcji jest stwierdzenie, że jedynym celem jej przeprowadzenia było uzyskanie korzyści podatkowej. Polska podpisując Konwencję wyraziła chęć wprowadzenia nowej generalnej klauzuli PPT do swoich UPO.

6. Klauzula ograniczenia korzyści (ang. limitation of benefits, LOB)

W świetle tej klauzuli państwa mogą uzależnić przyznanie korzyści podatkowych od spełnienia dodatkowych warunków odnoszących się np. do formy prawnej, struktury właścicielskiej czy prowadzonej działalności.

Polska zastrzegła, że w drodze dwustronnych negocjacji będzie dodatkowo działać w kierunku wprowadzenia do poszczególnych umów o UPO klauzuli LOB.

7. Procedura wzajemnego porozumiewania się

Zobowiązuje umawiające się państwa do podjęcia starań mających zapobiec opodatkowaniu niezgodnemu z zawartą umową o UPO.

Polska w kontekście umów o UPO zawartych z Indonezją, Katarem, Kuwejtem, Libanem i Włochami zastrzegła, że okres na zgłoszenie opodatkowania niezgodnego z umową będzie krótszy od okresu przewidzianego w Konwencji, tj. trzech lat.

Minimalny standard

Większość postanowień Konwencji MLI ma charakter dobrowolny. Strony Konwencji mają jednak obowiązek stosowania do zgłoszonych umów o UPO tzw. minimalnego standardu (określonego w art. 6, 7 i 16 Konwencji), w skład którego wchodzi:

dążenie do osiągnięcia celów umów o UPO, rozumianych jako unikanie podwójnego opodatkowania, jak i zapobieganie unikaniu lub uchylaniu się od opodatkowania,
stosowanie klauzul abuzywnych, mających na celu zapobieganie korzyściom majątkowym (w praktyce klauzule PPT i LOB),
stosowanie przepisów o rozstrzyganiu sporów (tzw. procedura wzajemnego porozumiewania się).

Opodatkowanie zagranicznych zakładów podatkowych w świetle Konwencji MLI

W nawiązaniu do kwestii wskazanych w działaniu 7 BEPS Konwencja MLI dotyczy także zapobiegania sztucznemu unikaniu powstania zakładu podatkowego. Postanowienia zawarte w dokumencie przewidują:

wprowadzenie regulacji anty-abuzywnych odnoszących się do alokowania dochodu do zakładu podatkowego położonego w państwie trzecim (art. 10),
rozszerzenie definicji agenta zależnego (art. 12),
zapobieganie sztucznemu dzieleniu operacji gospodarczych (art. 13),
zapobieganie sztucznemu dzieleniu kontraktów w celu uniknięcia limitu czasowego dla powstania zakładu w przypadku prac budowlanych lub instalacyjnych (art. 14),W artykule 15 Konwencji MLI wprowadzana została również definicja podmiotów blisko powiązanych.

Polska zastrzegła sobie prawo do niestosowania przepisów Konwencji MLI dotyczących kwestii zakładu podatkowego – będą one uzgadnianie w ramach negocjacji dwustronnych poszczególnych umów o UPO.

Postanowienia Konwencji MLI będą miały znaczące skutki dla przedsiębiorstw międzynarodowych. Zalecamy bieżące monitorowanie procesu zmian poszczególnych umów o UPO i analizę rozliczeń podatkowych realizowanych w oparciu o zmienioną umowę o UPO. W pierwszej kolejności zalecamy analizę relacji z krajami takimi jak: Austria, Wyspa Man, Jersey i Słowenia.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań związanych z tematem optymalizacji podatkowej, jakie stawia przed podatnikiem ratyfikacja przez Polskę Konwencji MLI, eksperci Rödl & Partner pozostają do Państwa dyspozycji w biurach w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznaniu, Warszawie i we Wrocławiu.

23.07.2018

Do góry>>