Co nas czeka w cenach transferowych – Pillar 2 i Dyrektywa BEFIT

Nowe regulacje obejmą terytorium Unii Europejskiej, a dodatkowo część z nich – np. Pillar II – ma charakter ponadunijny. Zmiany w sposobie określania podstawy opodatkowania dla grup kapitałowych będą skutkować przyjęciem regulacji dotyczących rozliczeń podmiotów powiązanych na terytorium UE i naturalnie przyniosą szereg nowości w obszarze cen transferowych​.

Jest to koncepcja wprowadzenia globalnego podatku minimalnego, wypracowana na forum Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ramach projektu BEPS 2.0. Jego głównym założeniem jest wprowadzenie podatku wyrównawczego, tak aby efektywna stawka podatkowa grupy w danym kraju nie była niższa niż 15%. 

Podatek ten dotknie grupy kapitałowe o skonsolidowanych dochodach powyżej 750 mln euro. Na terenie UE będą nim objęte zarówno międzynarodowe grupy kapitałowe, jak i duże grupy krajowe – funkcjonujące na obszarze jednego państwa. 

Sposób obliczenia podatku będzie obejmował trzy etapy:

Dyrektywa wprowadzająca założenia Pillar II – dyrektywa Rady UE 2022/2523 – weszła w życie 1 stycznia 2024 r. W Polsce wdrożenie przepisów implementujących dyrektywę 2022/2523 planowane jest na 1 stycznia 2025 r.

Pakiet BEFIT (Business in Europe: Framework for Income Taxation) ma na celu, w sposób korespondujący z założeniami Pillar 2, ujednolicić na poziomie unijnym:

Pakiet ten składa się z dwóch dyrektyw: 

Dyrektywa koresponduje z założeniami  Pillar II, a jej celem jest wprowadzenie jednego mechanizmu określania podstawy opodatkowania. Mechanizm ten będzie dotyczyć trzech rodzajów grup:

Podstawa opodatkowania będzie liczona w powyższych grupach według jednego wzoru. Następnie wyliczona podstawa opodatkowania będzie konsolidowana na poziomie unijnym, by w ostatnim kroku państwa członkowskie mogły opodatkować przypadający na poszczególne państwa udział w podstawie opodatkowania, uwzględniając przy tym lokalne korekty. Efektywna stawka podatkowa w każdym z państw członkowskich wyniesie co najmniej 15 %.

Powyższe propozycje wpłynęły na projekt odpowiednich rozwiązań z zakresu cen transferowych. Konsekwencją rozliczania podatku w ramach grupy BEFIT będzie automatyczne uznanie transakcji wewnątrz takiej grupy za rynkowe. To ułatwienie jest jednak ograniczone w czasie i dotyczy transakcji zawartych w ciągu pierwszych 7 lat podatkowych po wdrożeniu dyrektywy BEFIT. Dodatkowo nie obejmie ono wszystkich transakcji, a wyłącznie transakcje niskiego ryzyka (obejmujące wydatki poniesione/ przychody uzyskane przez podatnika w związku z realizacją transakcji wewnątrz grupy BEFIT, jeśli wzrosły one o mniej niż 10% w porównaniu do średniej kwoty wydatków/przychodu w poprzednich trzech latach podatkowych).

Uznanie cen za rynkowe w tym przypadku nie jest jednak powiązane z wprowadzeniem zwolnień w zakresie dokumentacji cen transferowych. Nie można jednak wykluczyć, że zwolnienia takie zostaną wprowadzone.

Pozostałe transakcje wewnątrz grupy nadal będą obciążone ryzykiem uznania za nierynkowe.

W odniesieniu do transakcji z przedsiębiorstwami powiązanymi spoza grupy BEFIT – tj. jednostkami należącymi do grupy, które nie znajdują się w UE lub które nie spełniają progu 75 % własności – zostanie wprowadzone narzędzie oceny ryzyka: system sygnalizacji świetlnej.

System będzie stosowany do działalności prowadzonej przez dystrybutorów o ograniczonym ryzyku i producentów kontraktowych (dyrektywa BEFIT wprowadza definicje dystrybutora o ograniczonym ryzyku oraz producenta kontraktowego).​

System bazuje na wprowadzeniu bazy publicznych benchmarków, na których podstawie będzie dokonywana ocena ryzyka i sporządzana dokumentacja. Wybór benchmarku będzie zależny od jego adekwatności do zakresu transakcji porównywanej. Każdy benchmark wyznaczy rynkowy przedział transakcji i w zależności od tego, w którym jego percyntylu znajdzie się wynik osiągnięty przez dany podmiot, zostanie przypisany odpowiedni poziom ryzyka. 

W przypadku niskiego poziomu ryzyka państwa członkowskie nie powinny przeznaczać dodatkowych środków na weryfikację wyniku podatnika. Jednocześnie jednak administracje krajowe zachowują prawo do dokonywania korekty cen transferowych marż zysku podatnika mieszczącego się w strefie niskiego ryzyka.

W przypadku średniego poziomu ryzyka właściwe organy państw członkowskich mogą monitorować wynik podatnika i kontaktować się z nim w celu lepszego zrozumienia jego sytuacji przed podjęciem decyzji o przeznaczeniu dodatkowych środków na przeprowadzenie kontroli.

Przy transakcjach zaliczanych do transakcji wysokiego ryzyka właściwe organy państw członkowskich mogą zalecić podatnikowi przegląd polityki cen transferowych oraz mogą podjąć decyzję o wszczęciu kontroli podatkowej.