Odliczanie VAT w Polsce przez zagraniczne spółki posiadające oddział w Polsce

 Wróć>>

Brakuje podstaw do odmówienia zagranicznej spółce prawa do odliczenia VAT od nabywanych w Polsce towarów i usług związanych z czynnościami wykonywanymi przez jej polski oddział na rzecz centrali. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2014 r., sygn. akt I FSK 353/13.

Stan faktyczny sprawy dotyczył spółki brytyjskiej, prowadzącej w Polsce działalność gospodarczą za pośrednictwem oddziału, który dokonywał świadczeń (analizy próbek chemicznych) zarówno na rzecz centrali, jak i bezpośrednio na rzecz klientów końcowych. W tych celach nabywane były w Polsce towary i usługi.

​

W celu potwierdzenia zasadności odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług dla potrzeb oddziału, spółka zwróciła się o wydanie interpretacji indywidualnej.

Spółka argumentowała, że prawo takie przysługuje jej niezależnie od tego, czy dana usługa zostanie sprzedana za pośrednictwem oddziału czy też przez centralę, tj. niezależnie od tego, czy transakcja i podatek należny będą podlegały rozliczeniu w Polsce czy też nie. W ostatecznym rozrachunku zaistnieje bowiem związek polskiego podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi (w Polsce lub za granicą). W ocenie spółki, podstawę do takiego odliczenia daje jej art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, natomiast  przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do naruszenia fundamentalnej zasady neutralności podatku od wartości dodanej. 

Przepis ten uzależnia możliwość odliczenia VAT od spełnienia następujących warunków:

• dostawa towarów lub świadczenie usług przez podatnika dokonywane są poza terytorium kraju;
• kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności wykonane były na terytorium kraju;
• podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach nie podzielił stanowiska spółki i stwierdził, że czynności wykonywane przez oddział na rzecz jednostki  macierzystej mają charakter wewnątrzzakładowy i jako takie nie stanowią czynności opodatkowanych, z tytułu których przysługiwałoby prawo do odliczenia VAT. Zdaniem organu, podatnik dokonujący w Polsce jedynie zakupów i nie dokonujący w kraju czynności opodatkowanych (a jedynie niepodlegające opodatkowaniu czynności wewnątrzzakładowe) nie ma prawa do odliczenia VAT, nawet jeśli zakupy miały związek z opodatkowaną działalnością gospodarczą (centrali), ale wykonywaną poza granicami Polski.

WSA w Gliwicach nie uwzględnił skargi spółki na ww. interpretację (wyrok z 25 września 2012 r., sygn. akt III SA/Gl 986/12). 

Sprawa trafiła ostatecznie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zajął odmienne stanowisko i stwierdził, że oddział może skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zdaniem Sądu, ww. przepis należy interpretować w ten sposób, że podatnik posiadający w Polsce jedynie oddział ma prawo do odliczenia polskiego VAT pozostającego w związku z opodatkowaną działalnością gospodarczą wykonywaną za granicą, jeżeli posiada on dokumenty potwierdzające ten fakt a oddział dokonuje jednocześnie czynności opodatkowanych w Polsce. Ponadto stwierdzono, że występowanie czynności wewnątrzzakładowych nie wyklucza zastosowania art. 86 ust. 1 pkt 8 ustawy.

Z orzeczenia tego wynika wniosek, że ww. przepis daje prawo do odliczenia VAT nie tylko wtedy, gdy dana sprzedaż podlega rozliczeniu w polskiej deklaracji podatkowej, lecz również wtedy, gdy polski VAT naliczony wykazuje (udokumentowany) związek z działalnością gospodarczą wykonywaną i rozliczaną za granicą. Warto przy tym wskazać, że analogiczny wyrok NSA wydał już 26 lutego 2013 r. (sygn. akt I FSK 493/12). W orzeczeniu tym Sąd potwierdził, że miarodajne dla zastosowania ww. przepisu jest ustalenie, czy gdyby czynności wykonywane przez centralę w ramach prowadzonej za granicą działalności gospodarczej były wykonywane w Polsce to czy dawałyby one prawo do odliczenia polskiego VAT naliczonego. Podobne wnioski wynikają m.in. z wyroku WSA w Krakowie z 14 listopada 2013 r. (sygn. akt I SA/Kr 1483/13, orzeczenie nieprawomocne).

Przywołane rozstrzygnięcia mają istotne znaczenie dla zagranicznych przedsiębiorców prowadzących w Polsce działalność np. w formie oddziału (bądź też innych jednostek, nie podlegających obowiązkowi rejestracji w KRS) i wskazują na kształtowanie się jednolitej, prowspólnotowej korzystnej dla podatników linii orzeczniczej (zob. również najnowszy wyrok WSA w Krakowie z 19 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 2054/13). W rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE, każde państwo członkowskie powinno bowiem traktować jako podatnika każdy podmiot gospodarczy, niezależnie od miejsca siedziby, rejestracji na potrzeby VAT, czy też miejsca prowadzenia działalności. W świetle fundamentalnej zasady neutralności VAT podatek naliczony nie powinien obciążać podatników, niezależnie od tego, czy zakupy są dokonywane w tym samym kraju, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, czy nie. 

Co ważne, ww. stanowiska sądów administracyjnych dają się odnieść zarówno do sytuacji, gdy dana jednostka (np. oddział) wykonuje czynności zarówno na rzecz jednostki macierzystej jak i klientów, jak i sytuacji, gdy działalność danej jednostki służy jedynie czynnościom wykonywanym przez jednostkę macierzystą, opodatkowanym za granicą. Jednak zarówno w jednym jak i w drugim przypadku zagraniczny przedsiębiorca chcący odliczyć polski VAT powinien dysponować dokumentami potwierdzającymi związek odliczonego podatku z wykonywaną i opodatkowaną za granicą działalnością gospodarczą.

Stanowiska sądów administracyjnych stwarzają zatem szansę na pozytywne rozstrzygnięcie w sporze z fiskusem, który konsekwentnie stosuje dotychczasową, niekorzystną interpretację przepisów (por. m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 listopada 2013 r., sygn. ITPP3/443-382/13/AT czy interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 grudnia 2013 r., sygn. IBPP4/443-422/13/PK). Jako przykład sukcesu w sporze z fiskusem wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2013 r., sygn. IBPP4/443-289/13/PH, którą organ podatkowy zmuszony był zmienić w wyniku ww. orzeczenia NSA z 26 lutego 2013 r. (sygn. akt I FSK 493/12).

Warto tym samym przeanalizować zasady rozliczania podatku VAT z tytułu czynności wykonywanych przez oddział bądź inne jednostki pomocnicze utrzymywane w Polsce przez zagranicznych przedsiębiorców. Zachęcamy Państwa do kontaktu Nasi doradcy podatkowi w biurach Rödl & Partner: Gdańsk, Gliwice, Kraków, Poznań, Warszawa i Wrocław, odpowiedzą także na inne pytania z zakresu doradztwa podatkowego. Zachęcamy Państwa do kontaktu.

Do góry>>