Home

Internal

International

Kontakt

de|en|pl

50 krajów – 116 biur – około 6000 pracowników – 1 firma |

Na świecie

Nasz strona wykorzystuje pliki cookies w celu personalizacji oferty wysyłanej do klientów oraz analizy zachowania użytkowników, tak aby dostarczać usługi na najwyższym poziomie. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na przetwarzanie danych. Dalsze informacje można znaleźć w polityce prywatności.

Rozwiązanie umowy o pracę - jak to zrobić zgodnie z prawem?

Agnieszka Szczodra-Hajduk, Weronika Kobylarz

25 czerwca 2025

Zakończenie stosunku pracy to często trudna decyzja zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy. Może wynikać z różnych przyczyn: zmiany planów zawodowych, sytuacji życiowej, czy też potrzeb organizacyjnych firmy. Niezależnie od powodu, rozwiązanie umowy o pracę wymaga znajomości przepisów prawa oraz dopełnienia określonych formalności.

W tym artykule wyjaśniamy:

Czym różni się rozwiązanie umowy o pracę od jej wygaśnięcia?
Jak prawidłowo rozwiązać umowę o pracę?

Jakie są cztery możliwe sposoby rozwiązania umowy o pracę?

Który sposób rozwiązania umowy jest najkorzystniejszy z punktu widzenia pracownika?

Jakie okresy wypowiedzenia obowiązują strony stosunku pracy?

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym?

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym?

Jakie formalności musi spełnić pracodawca po rozwiązaniu umowy?

Czym różni się rozwiązanie umowy o pracę od jej wygaśnięcia?

Rozwiązanie umowy o pracę następuje na skutek działania przynajmniej jednej ze stron - pracownika lub pracodawcy - i wymaga złożenia odpowiedniego oświadczenia woli. Rozwiązanie umowy może nastąpić w formie np. wypowiedzenia lub porozumienia stron. Z kolei wygaśnięcie umowy następuje automatycznie, z mocy prawa, bez potrzeby składania jakichkolwiek oświadczeń. Może do niego dojść jedynie w trzech przypadkach, określonych w Kodeksie pracy:

śmierć pracownika,
śmierć pracodawcy,
tymczasowe aresztowanie (trwające dłużej niż 3 miesiące).

Pomimo że wygaśnięcie umowy o pracę również prowadzi do ustania stosunku pracy, nie należy mylić go z rozwiązaniem umowy o pracę.

Jak prawidłowo rozwiązać umowę o pracę?

Rozwiązanie umowy o pracę wymaga zachowania formy pisemnej, zwłaszcza gdy następuje przez oświadczenie jednej ze stron. W przypadku wypowiedzenia umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia dokument powinien zawierać:

miejscowość i datę,
dane pracodawcy i pracownika,
oświadczenie o wypowiedzeniu ze wskazaniem daty zawarcia umowy o pracę,
oświadczenie o zachowaniu okresu wypowiedzenia z określeniem terminu jego upływu,
podpis strony wypowiadającej umowę oraz, jeśli to możliwe, potwierdzenie strony przyjmującej.

Jakie są cztery możliwe sposoby rozwiązania umowy o pracę?

Art. 30 § 1 Kodeksu pracy, wprowadza cztery podstawowe tryby rozwiązania umowy o pracę:

Na mocy porozumienia stron

Ten tryb rozwiązania umowy jest z pewnością najbardziej polubownym sposobem zakończenia stosunku pracy. Wymaga zgody obu stron i powinno określać datę ustania stosunku pracy. Jeżeli w porozumieniu strony nie określiły, choćby w sposób dorozumiany, terminu ustania stosunku pracy, rozwiązuje się on w dacie zawarcia porozumienia. Porozumienie stron może dotyczyć wszystkich rodzajów umów, tj. na czas nieokreślony, czas określony, okres próbny. Zawarcie porozumienia nie wymaga podania przyczyny.

Przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia

Zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą złożyć wypowiedzenie umowy o pracę, zachowując okres wypowiedzenia. Pracownik nie musi podawać przyczyny wypowiedzenia, a okres wypowiedzenia umowy zależy od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i rodzaju umowy. Okres wypowiedzenia liczony jest od dnia złożenia wypowiedzenia i pracownik ma obowiązek świadczenia pracy w tym czasie, chyba że strony ustalą inaczej.

Przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (tryb natychmiastowy)

Taki sposób rozwiązania umowy jest możliwy zarówno w przypadku pracodawcy jak i pracownika. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem zarówno z winy (art. 52 KP) jak i bez winy pracownika (art. 53 KP). Pracownik natomiast może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym wyłącznie w przypadku zawinionym przez pracodawcę (art. 55 KP).

Z upływem czasu, na jaki została zawarta

Dotyczy umów na czas określony oraz umów na okres próbny. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że w tym przypadku nie jest potrzebne żadne oświadczenie woli, ponieważ zakończenie stosunku pracy następuje automatycznie wraz z upływem ustalonego terminu. W rzeczywistości jednak, aby doszło do takiego rozwiązania umowy, niezbędne jest wcześniejsze złożenie oświadczeń woli przez obie strony - już na etapie zawierania umowy. To wtedy strony wspólnie ustalają czas jej trwania, wskazując konkretną datę zakończenia.

Który sposób rozwiązania umowy jest najkorzystniejszy z punktu widzenia pracownika?

Niewątpliwie, najkorzystniejszym dla pracownika trybem rozwiązania umowy o pracę jest porozumienie stron. Umożliwia ono ustalenie dogodnego terminu zakończenia współpracy oraz warunków rozwiązania, co może ułatwić poszukiwanie pracy i zabezpieczyć interesy pracownika.

Alternatywnie, rozwiązanie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia daje pracownikowi czas na znalezienie innej pracy oraz prawo do świadczenia pracy i wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia. Pracodawca w takim przypadku również zyskuje czas na organizację zadań w zespole lub przeprowadzenie rekrutacji.

Jakie okresy wypowiedzenia obowiązują strony stosunku pracy?

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy oraz rodzaju umowy.

Art. 36 § 1 Kodeksu pracy wskazuje na obowiązujące okresy wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i na czas określony. Wynoszą one odpowiednio:

2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Natomiast w przypadku umowy o pracę zawartej na okres próbny, okres wypowiedzenia zgodnie z art. 34 Kodeksu pracy wynosi:

3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Z praktycznego punktu widzenia, warto zaznaczyć, że okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub ostatniego dnia miesiąca.

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym?

Kodeks pracy przewiduje, że rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia jest możliwe tylko w następujących sytuacjach:

jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika,
gdy pracodawca dopuści się wobec pracownika ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków.

W takim przypadku pracownik ma miesiąc od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie, na złożenie pisemnego oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym?

Z punktu widzenia pracodawcy, może on rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym zarówno w sytuacjach zawinionych, jak i niezawinionych przez pracownika. Swoboda pracodawcy jest jednak ograniczona przez przypadki enumeratywnie wymienione w Kodeksie pracy.

Rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym z winy pracownika może nastąpić, gdy pracownik:

dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
utracił ze swojej winy uprawnienia, które są konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Należy zaznaczyć, że oświadczenie pracodawcy musi zostać złożone w ciągu miesiąca od dnia, kiedy pracodawca dowiedział się o przyczynie rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym bez winy pracownika może nastąpić:

jeśli pracownik jest niezdolny do pracy w skutek choroby trwającej:

dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
dłużej niż łączny okres pobierania z tytułu choroby wynagrodzenia i zasiłku (182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy) oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
jeśli usprawiedliwiona nieobecność w pracy, z innych przyczyn niż wymienione wyżej, trwa dłużej niż 1 miesiąc.

Co ważne, w tym przypadku nie obowiązuje miesięczny termin na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia.

Jakie formalności musi spełnić pracodawca po rozwiązaniu umowy?

W przypadku rozwiązania stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek dopełnienia kilku istotnych formalności. Kluczowym z nich jest wystawienie i przekazanie pracownikowi świadectwa pracy oraz informacji o okresie przechowywania dokumentacji pracowniczej - zgodnie z obowiązującymi przepisami powinno to nastąpić w dniu ustania zatrudnienia. Jeżeli jednak z przyczyn obiektywnych nie jest możliwe osobiste przekazanie dokumentu pracownikowi lub osobie przez niego upoważnionej, pracodawca ma obowiązek wysłać świadectwo pracy na ostatni znany adres pracownika w terminie do 7 dni.

Dodatkowo, należy pamiętać o obowiązku wyrejestrowania pracownika z ubezpieczeń społecznych poprzez złożenie formularza ZUS ZWUA.

Jeśli masz pytania dotyczące umów o pracę i ich rozwiązywania, skontaktuj się z naszymi ekspertami.