Programiści chętnie korzystają z IP BOX, lecz muszą być ostrożni

Jakub Wajs

3 czerwca 2020 r.

IP Box, czyli ulga dotycząca preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskiwanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, jest bardzo często  wykorzystywana przez programistów. Dotyczy to szczególnie programistów pracujących na podstawie samozatrudnienia  dla tzw. softwarehouse’ów. Tendencję tę można zauważyć, chociażby po liczbie wydawanych w tych sprawach indywidualnych interpretacji podatkowych.

Istota ulgi

Nie jest to dziwne, ponieważ korzyść z ulgi IP Box jest wymierna. Do dochodów uzyskiwanych z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej mogą zastosować stawkę 5% podatku dochodowego. W wielu przypadkach nawet cały dochód może być opodatkowany preferencyjną stawką. Zważywszy na zarobki w branży IT, oszczędności są niemałe.

W praktyce zdarza się, że działalność programistów zatrudnionych na zasadach B2B generuje niewielkie koszty. Zaplecze techniczne zapewnia kontrahent, dla którego programista tworzy oprogramowanie komputerowe. Jeśli powstają jakieś koszty, są to standardowe koszty, które ponosi w zasadzie każdy przedsiębiorca (np. należności publicznoprawne, koszty związane z eksploatacją pojazdu, usługi telekomunikacyjne, usługi księgowe itp.)Pozornie z punktu widzenia przedsiębiorcy, im mniej wydatków, tym lepiej. Ta zasada nie zawsze się sprawdza w przypadku korzystania z ulgi IP Box.

Wskaźnik Nexus

Do skorzystania z tego rozwiązania potrzebne jest spełnienie szeregu wymogów, w tym konieczne jest obliczenie tzw. wskaźnika Nexus, który pokazuje, jaką część dochodu można opodatkować preferencyjną stawką podatku. Wskaźnik Nexus liczy się według wzoru dzielenia wynikającego z przepisów. W dzielniku wskazuje się  koszty ponoszone na prowadzenie prac B+R, nabywanie wyników prac B+R i nabywanie kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Co w sytuacji, gdyby podatnik nie ponosił żadnego z tego typu kosztów, reguły matematyczne nie pozwalają przecież dzielić przez 0. Wydaje się, że w takiej sytuacji wskaźnik Nexus nie może być policzony, zaś bez niego nie można skutecznie skorzystać z ulgi IP Box. Może w takim przypadku należałoby w dzielniku podstawić liczbę 1?  Kierując się celem przepisów o IP Box, miałoby  to sens. Kłopot jednak w tym, że nie wynika to literalnego brzmienia z przepisu, zaś przepisy wprowadzające ulgi, zwolnienia i preferencje podatkowe, należy wykładać ściśle.

Warto zastanowić się nad tym, co dokładnie kryje się pod pojęciem „kosztów faktycznie poniesionych przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej”. Prawidłowa wykładnia tego pojęcia pozwala stwierdzić czy zaistnieje problem z zastosowaniem wzoru obliczenia Nexus. Z ogółu interpretacji podatkowych wyłania się właściwie dość optymistyczny obraz, iż do tego katalogu można wliczyć różne rodzaje kosztów (np. szkolenia, wydatki na transport, podzespoły komputerowe, usługi księgowe itp.) i następnie przypisać je proporcją odpowiadającą stosunkowi przychodów ze zbycia wytworzonego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej  do ogólnej kwoty przychodów z działalności gospodarczej w roku podatkowym. Oczywiście użyteczność proporcji dotyczy tych kosztów, których nie można alokować wprost do przychodu ze zbycia oprogramowania.

Interpretacje indywidualne

Niestety organy podatkowe często zastrzegają, że ewentualne postępowanie podatkowe może przynieść inne wnioski, co ma ich zdaniem wynikać z ustalenia odmiennego stanu faktycznego. Wydaje się, że organy unikają tym sposobem wypracowania jednolitego stanowiska. Stany faktyczne przedstawiane przez podatników prowadzących jednoosobową działalność, nie są zbyt skomplikowane. Co więcej, oczywistością jest, iż przedstawienie przez podatnika stanu faktycznego odbiegającego od prawdy, niweczy moc ochronną interpretacji. Tym bardziej zaskakuje zachowawcze podejście organów.

Podatnicy, którzy występują o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych powinni pamiętać, by opisać ten problem we wniosku. Przemilczenie go może spowodować uzyskanie pozornie korzystnej interpretacji, która w praktyce nie będzie ich chronić. Podatnicy mogą też zreorganizować swoją działalność pod względem ponoszonych kosztów. Tu jednak muszą zachować dużą ostrożność, by nie doprowadzić do narażenia się na zarzut unikania opodatkowania.

Do wdrożenia IP Box należy się przygotować

IP Box to ulga przynosząca podatnikom wiele dobrego. Jednak jej zastosowanie wymaga obiektywnej analizy prowadzonej działalności i źródła własnych dochodów, a także wprowadzenia niezbędnej dokumentacji. Jak wynika z objaśnień podatkowych, uzyskanie korzystnej interpretacji indywidualnej jest w zasadzie warunkiem bezpiecznego zastosowania IP Box w branży IT. Należy jednak pamiętać, że wniosek o interpretację musi być rzetelnie przygotowany, aby interpretacja rzeczywiście miała  walor ochronny. W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że elementem stanu faktycznego niezwykle istotnym z punktu widzenia stosowalności IP Box, na który nie wszyscy podatnicy zwracają uwagę, jest zidentyfikowanie rodzaju kosztów ponoszonych w prowadzonej działalności. Szczególną uwagę na tę kwestię, wbrew pozorom, powinni zwracać ci, którzy kosztów tych nie mają zbyt wiele.