Obowiązki podatkowe zagranicznej firmy tworzącej zakład w Polsce

Stałe prowadzenie działalności za granicą może prowadzić do powstania tzw. zagranicznego zakładu podatkowego (ang. permanent establishment). Zarówno definicja legalna zakładu, jak i reguły przypisania i opodatkowania jego dochodów, są przedmiotem regulacji krajowego prawa podatkowego poszczególnych państw oraz umów bilateralnych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Cztery typy zakładów podatkowych

Nie każda działalność zagranicznego przedsiębiorcy generuje automatycznie zakład podatkowy. Warunki uznania danej działalności w Polsce za prowadzącą do powstania zakładu są określone przez polskie ustawy o podatkach dochodowych oraz zawarte przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Co do zasady wyróżnia się cztery typy zakładów:

• zakład typu podstawowego definiowany jako stała placówka, poprzez którą zagraniczne przedsiębiorstwo wykonuje całkowicie lub częściowo działalność w Polsce, w tym oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabryka, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,
• zakład typu budowlanego definiowany jako plac budowy, budowa, montaż lub instalacja, prowadzone w Polsce przez zagraniczne przedsiębiorstwo,
• zakład typu agencyjnego wywoływany przez działalność osoby, która w imieniu i na rzecz zagranicznego przedsiębiorstwa działa w Polsce, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu tego przedsiębiorstwa i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje,
• zakład typu usługowego definiowany jako świadczenie usług, włączając w nie usługi doradcze lub menedżerskie, przez przedsiębiorstwo umawiającego się państwa lub przez pracowników lub inny personel zaangażowany w tym celu przez przedsiębiorstwo przez okres lub okresy przekraczające łącznie sześć miesięcy w jakimkolwiek dwunastomiesięcznym okresie.

Powstanie na terytorium danego państwa zakładu nie powoduje powstania nowego podmiotu podatkowego w tym państwie. Podatnikiem jest osoba zagraniczna posiadająca w Polsce zakład, na której spoczywają wszelkie obowiązki związane z powstaniem zakładu, w tym obowiązki rejestracyjno-deklaracyjne.

Obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego w Polsce zakład podatkowy

W pierwszej kolejności zadaniem przedsiębiorcy zagranicznego jest zarejestrowanie się i złożenie we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-2 celem uzyskania numeru identyfikacji podatkowej. Dane zawarte we wniosku dotyczą osoby prawnej działającej w Polsce w formie zakładu, a więc NIP nadany zostaje tym samym zagranicznemu przedsiębiorcy, a nie zakładowi. Po nadaniu numeru NIP przedsiębiorca powinien w ciągu siedmiu dni od dnia powstania zakładu podatkowego złożyć we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie aktualizacyjne NIP-2 i zgłosić adres działalności zakładu.

Przedsiębiorcy zagraniczni posiadający na terytorium Polski zakład podatkowy należą do grupy podatników o ograniczonym obowiązku podatkowym i tym samym zobligowani są do złożenia rocznej deklaracji podatkowej, w której wykazane są wyłącznie przychody i koszty związane z działalnością zakładu. Z uwagi na brak szczególnych terminów złożenia deklaracji podatkowych, jak i brak szczególnego formularza dla zakładów, zastosowanie znajdują zasady ogólne. W przypadku zakładów osób prawnych właściwym formularzem będzie CIT-8 składany do końca trzeciego miesiąca następującego po upływie roku podatkowego. Celem właściwego określenia podstawy opodatkowania zakład jest obowiązany – zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT – do prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający ustalenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania oraz poprawne skalkulowanie podatku.

Zakład zagranicznego podmiotu jest również obowiązany do uiszczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych od dochodów uzyskanych na terenie Polski w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu uzyskania dochodu. Zgodnie z art. 25 ust. 6 ustawy o CIT podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (a tym samym przedsiębiorcy rozliczający się w Polsce z tytułu prowadzonego zakładu) mają prawo do skorzystania z uproszczonej formy wpłacania zaliczek na podatek dochodowy w danym roku podatkowym. Możliwość skorzystania z tej formy została uzależniona od łącznego spełnienia dwóch warunków, tj. złożenia pisemnego zawiadomienia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie wpłaty pierwszej zaliczki w roku podatkowym oraz wykazania podatku należnego w zeznaniu podatkowym złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy lub poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata.

Obowiązki podatkowe przy zakładzie budowlanym – terminy

Co do zasady, zakład zagranicznego przedsiębiorcy podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od pierwszego dnia podjęcia działalności na terenie Polski. Szczególne uregulowania znajdują zastosowanie w przypadku zakładu typu budowlanego, gdzie obowiązki rejestracyjno-deklaracyjne powstają dopiero z upływem 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia pierwszych prac budowlanych i/lub montażowych.

Przykład 1:

Przedsiębiorca zagraniczny wykonuje na terenie Polski prace związane z budową elektrowni wiatrowej. Pierwsze prace zostały podjęte 5 września 2016 r. Zakład typu budowlanego uznaje się za założony po upływie 12 miesięcy, tj. 5 września 2017 r.

Obowiązki rejestracyjno-deklaracyjne po powstaniu zakładu typu budowlanego obejmują cały okres 12 miesięcy. Oznacza to, że przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany do zapłaty zaliczek na CIT za cały okres od dnia podjęcia pierwszych prac (wstecznie). Zaliczki na podatek dochodowy za cały okres obejmujący 12 miesięcy powinny zostać uiszczone do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał zakład typu budowlanego. W przypadku wpłaty zaliczek w tym terminie nie powstają odsetki za zwłokę.

Przykład 2:

Zakład typu budowlanego powstał 5 września 2017 r. – w tym dniu upłynęło 12 miesięcy trwania prac budowlanych. W związku z tym przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany do obliczenia i uiszczenia do 20 października 2017 r. zaliczek należnych na podatek dochodowy od osób prawnych za okres od 5 września 2016 r. do 30 września 2017 r. W razie opóźnienia w płatności podatku za zakład od 21 października 2016 r. u przedsiębiorcy powstanie zaległość podatkowa i od tego dnia trzeba będzie liczyć odsetki podatkowe.

Obowiązki po powstaniu zakładu typu budowlanego obejmują również konieczność złożenia zeznania podatkowego. Zasadniczo przedsiębiorca zagraniczny prowadzący na terenie Polski zakład będzie zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego w terminie trzech miesięcy od upływu 12-miesiącznego okresu trwania prac budowlanych.

Przykład 3:

Zakład typu budowlanego powstał 5 września 2017 r. Przedsiębiorca zagraniczny będzie obowiązany do złożenia dwóch zeznań podatkowych, tj. zeznania podatkowego za okres od 5 września 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. w terminie do 31 grudnia 2017 r. (tj. w terminie trzech miesięcy od dnia powstania zakładu) oraz zeznania podatkowego za okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. (w terminie trzech miesięcy od zakończenia roku podatkowego, tj. do 31 marca 2018 r.).

Wybór właściwego urzędu skarbowego

Jeżeli chodzi o wybór organów podatkowych właściwi są naczelnicy wskazanych urzędów skarbowych, ustaleni według miejsca prowadzenia działalności, czyli miejsca położenia zakładu podatkowego w Polsce (§ 6 Rozporządzenia Ministra Finansów z 22 sierpnia 2005 r). Jeżeli przedsiębiorca zagraniczny posiadający w Polsce zakład prowadzi działalność gospodarczą na terenie więcej niż jednego województwa, to właściwy jest miejscowo Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego.

Jeżeli są Państwo zainteresowani tym tematem, nasi eksperci w biurach Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznańu, Warszawie i Wrocławiu chętnie odpowiedzą na dodatkowe pytania.