Czy osoby zgłaszające informacje niezgodne z prawdą podlegają ochronie?

Na pytanie należy odpowiedzieć przecząco. Kluczowe są tu przepisy transponowanej do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii [1], zgodnie z którą do objęcia ochroną przed działaniami odwetowymi kwalifikują się osoby dokonujące zgłoszenia – o ile: 

Osoby chcące skorzystać z ochrony powinny więc mieć uzasadnione podstawy, by – w świetle okoliczności i informacji, jakimi dysponują w momencie zgłoszenia – sądzić, że zgłaszane przez nie informacje są prawdziwe. Należy przyjąć, że istotna jest subiektywna ocena zgłaszającego – o ile jest poparta określonymi faktami pozwalającymi sądzić, że zgłaszane informacje są prawdziwe.

Jednocześnie osoby dokonujące zgłoszenia lub ujawnienia publicznego powinny mieć uzasadnione podstawy, by uznać, że ich informacje są objęte przepisami o ochronie sygnalistów. Na gruncie projektu ustawy o sygnalistach [2] zgłoszenia mogą dotyczyć m.in. dostrzeżonych naruszeń dotyczących:

Wymogi te mają za zadanie chronić przed zgłoszeniami dokonywanymi w złej wierze, zgłoszeniami niepoważnymi lub stanowiącymi nadużycie, które nie będą korzystać z ochrony.

Z ochrony gwarantowanej przepisami projektu ustawy o sygnalistach nie skorzystają przede wszystkim:

Przy ocenie, czy poszczególne osoby powinny podlegać ochronie, bez znaczenia pozostają motywy jakimi kierują się przy dokonywaniu zgłoszenia. Ważne jest jednak spełnienie wymogów, o których mowa powyżej. 

Czy na ochronę mogą liczyć osoby zgłaszające same obawy lub podejrzenia?

W tym kontekście należy też dodać, że ochronie gwarantowanej przepisami projektu ustawy powinny podlegać również osoby, które nie dostarczają konkretnych dowodów, ale zgłaszają uzasadnione obawy lub podejrzenia, o ile spełniają łącznie omówione wyżej warunki. 

Jeśli masz pytania lub wątpliwości dotyczące ochrony sygnalistów, skontaktuj się z naszymi ekspertami.