Split payment - co musisz wiedzieć

29.05.2018

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) zacznie obowiązywać od 1 lipca 2018 r. Jest to kolejny element w walce Ministerstwa Finansów z procederem wyłudzania VAT. Jaki wpływ split payment może mieć na płynność finansową niektórych przedsiębiorstw?

Samoobliczenie podatku

Obowiązujące aktualnie zasady rozliczenia VAT nie przewidują szczególnych rozwiązań dotyczących płatności podatku, który zawiera się w cenie nabytego towaru bądź usługi. Obecnie całkowitą odpowiedzialność za rozliczenie VAT pozostawia się podmiotowi dokonującemu świadczenia usług lub dostawy towarów, czyli sprzedawcy.

Sprzedawca we własnym zakresie dokonuje obliczenia zobowiązania podatkowego za dany okres rozliczeniowy – odpowiednio miesiąc lub kwartał. System opiera się, zatem na uczciwym rozliczeniu zobowiązania podatkowego. Dostawca lub usługodawca w ramach samoobliczenia uwzględnia podatek należny z tytułu dokonanych dostaw lub świadczonych usług oraz podatek naliczony z tytułu dokonanych zakupów. Tak obliczony podatek zostaje wpłacony na rachunek urzędu skarbowego.

Ustawodawcy dostrzegli, że pozostawianie całej należnej kwoty wraz z zawartą w niej kwotą podatku do dyspozycji podatnika często prowadzi do nadużyć. W związku z tym rozpoczęto prace nad usprawnieniem systemu rozliczenia VAT, którego fundamentem miało być ograniczenie dostępu sprzedawców i usługodawców do tej części należności, która przypada na podatek. Tak powstał mechanizm podzielonej płatności, który sprawi, że obszar VAT będzie nadzorowany jak nigdy wcześniej.

Spilt payment – jak działa mechanizm?

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) jest rozwiązaniem prostym. Polega na realizacji dwóch płatności na dwa oddzielne rachunki, a nie jak to miało miejsce do tej pory, jednej płatności na wspólny rachunek.

Pierwszy to dowolny rachunek bankowy wskazany przez przedsiębiorcę, na który będzie wpływała kwota netto. Nowością będzie drugi rachunek, tzw. rachunek VAT. Na ten rachunek będzie wpływała kwota przypadająca na podatek. Oba rachunki będą ze sobą powiązane, jednak to nie nabywca będzie zobligowany do zlecenia dwóch przelewów na dwa rachunki.

Intencją ustawodawcy było, aby za pomocą jednego przelewu można dokonywać wpłaty na oba rachunki bankowe – „zwykły” rachunek bankowy oraz rachunek VAT. Umożliwi to tzw. dedykowany komunikat przelewu, za pomocą którego realizowana będzie podzielona płatność.

Jak działa dedykowany komunikat przelewu?

Nabywca w treści dedykowanego komunikatu przelewu wskazuje między innymi kwotę, jaka ma zostać przekazana i numer opłacanej faktury. Następnie system dokonuje transferu środków i uznaje dwa rachunki (bieżący i VAT) kwotami podanymi w treści komunikatu.

Warto zaznaczyć, że mechanizm podzielonej płatności będzie miał zastosowanie jedynie do rozliczeń realizowanych za pomocą przelewów. Dotyczył będzie również wyłącznie rozliczeń między podatnikami VAT. Nie obejmie płatności za usługę bądź dostawę towarów dokonaną przez podatnika VAT na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (jak również w odwrotnej sytuacji).

Fikcja prawa własności rachunku VAT

Środki zgromadzone na rachunku VAT są co prawda własnością przedsiębiorcy, jednak dostęp do nich będzie mocno ograniczony. Przedsiębiorca będzie mógł dysponować rachunkiem VAT wedle własnego uznania, jednak dyspozycja ta ograniczać się będzie w zasadzie do zapłaty podatku należnego na rzecz urzędu skarbowego, czy też zapłaty kwoty odpowiadającej podatkowi VAT z faktury otrzymanej od swojego kontrahenta.

Ustawodawca zawarł w przepisach możliwość ubiegania się o przelew środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Na rozpatrzenie wniosku o transfer środków naczelnik właściwego urzędu skarbowego ma 60 dni. To długi termin oczekiwania, biorąc pod uwagę fakt, że informacje o obrocie gospodarczym w przedsiębiorstwie są przekazywane właściwym organom za pośrednictwem narzędzi elektronicznych, np. JPK_VAT.

Split payment a płynność finansowa

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności może negatywnie odbić się na płynności finansowej wielu przedsiębiorstw. Obawy z tym związane skutkują interpelacjami poselskimi, których przedmiotem jest ryzyko ograniczenia płynności, wynikające ze stosowania podzielonej płatności.

W odpowiedzi na interpelację z lutego 2018r. (nr 18899), Ministerstwo Finansów zauważyło, że „sposób, w jaki MPP będzie oddziaływał na płynność finansową jest bardzo złożonym zagadnieniem o indywidualnym charakterze i zależy od wielu czynników, w tym od struktury dokonywanych transakcji, stawek VAT przy zakupach oraz sprzedaży, struktury płatności, sposobów dokonywania płatności, rodzajów kontrahentów, czy wreszcie stosowania zwolnienia z VAT, np. z uwagi na poziom obrotów”. Tym samym Ministerstwo Finansów daje do zrozumienia, że zdaje sobie sprawę z zagrożeń.

Korzyści przy stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności

Jedną z korzyści dla przedsiębiorców, być może najważniejszą, jest przyspieszony, 25-dniowy zwrot VAT dla tych, którzy zdecydowali się na split payment. Przedstawiona możliwość stanowi istotną różnicę wobec podstawowego, 60-dniowego terminu zwrotu na rachunek rozliczeniowy, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę brak możliwości przedłużenia 25-dniowego terminu zwrotu.

Poprawieniu płynności finansowej firm mają sprzyjać także inne „bonusy” od państwa. W przypadku podatników, którzy dobrowolnie zdecydują się na split payment, organy podatkowe odstąpią od zasady solidarnej odpowiedzialności w przypadku nabycia towarów określonych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT. Odstąpią również od nałożenia dodatkowego zobowiązania podatkowego w przypadku zidentyfikowania nieprawidłowości w rozliczeniach VAT.

Warto zaznaczyć, że z powyższych udogodnień mogą korzystać jedynie uczciwi podatnicy, którzy np. nie wystawiają tzw. pustych faktur.

Podsumowując, z jednej strony zaznacza się, że nowelizacja ma doprowadzić do ograniczenia patologii polegającej na wyłudzeniach VAT z użyciem tzw. znikających podatników. Skutkiem tego mają być większe wpływy do budżetu oraz zwiększona transparentność transakcji.

Z drugiej strony, trudno nie zgodzić się z obawami dotyczącymi zmniejszenia płynności finansowej w przypadku niektórych podatników. Eksperci Rödl & Partner w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu pozostają do Państwa dyspozycji w przypadku dodatkowych pytań związanych ze split payment.