Zmiany przepisów w zakresie wymiany udziałów

​Transakcja wymiany udziałów polega na tym, że wspólnik spółki kapitałowej wnosi aportem  posiadane  udziały (akcje) do innej spółki kapitałowej w rezultacie czego ta druga spółka (zwana spółką nabywającą) zyskuje bezwzględną większość głosów w tej pierwszej (zwanej spółką nabywaną) lub powiększa posiadaną wcześniej bezwzględną większość głosów. W wyniku transakcji wymiany udziałów wspólnik spółki nabywanej otrzymuje udziały (akcje) spółki nabywającej.

Udziały w zamian za aport

W przypadku objęcia udziałów (akcji) spółki kapitałowej w zamian za aport, którego przedmiotem są udziały (akcje) innej spółki kapitałowej, co do zasady u wspólnika wnoszącego aport dochodzi do powstania przychodu. Przychodem tym jest wartość nominalna udziałów (akcji) uzyskanych w zamian za wnoszony aport. Wniesienie aportu w postaci udziałów (akcji) spółki kapitałowej na warunkach przewidzianych dla transakcji wymiany udziałów jest natomiast transakcją podatkowo neutralną. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 8a ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4d ustawy o CIT po stronie udziałowca nie dochodzi do powstania przychodów. 

Regulacje dotyczące wymiany udziałów, jako mające swoje źródło przepisach wspólnotowych, obowiązują w polskich przepisach od wejścia Polski do Unii Europejskiej.  

 
Wymiana udziałów jako mechanizm planowania podatkowego

Ze względu na korzyści podatkowe wymiana udziałów jest często wykorzystywana w procesach restrukturyzacji spółek, jak również jako mechanizm optymalizacji podatkowej. To ostatnie skłoniło ustawodawcę do wprowadzenia rozwiązań mających na celu ograniczenie tego zjawiska. Zgodnie z Dyrektywą Rady UE w sprawie wspólnego systemu opodatkowania (2009/133/WE, z 19.10.2009 r., 15 ust. 1 lit. a) państwo członkowskie może odmówić w całości lub częściowo stosowania dyrektywy lub cofnąć korzyści z niej wynikające, jeżeli stwierdzi, że zasadniczym celem, lub jednym z zasadniczych celów czynności określonych w art. 1 dyrektywy (łączenie, podział, podział przez wydzielenie, wnoszenie aktywów i wymiana udziałów) było dokonanie oszustwa podatkowego lub unikanie opodatkowania. Takie domniemanie może pojawić się, w sytuacji gdy czynności tej nie dokonuje się w uzasadnionych celach gospodarczych takich jak restrukturyzacja lub racjonalizacja działalności spółek uczestniczących w czynności. Do końca 2016  polski ustawodawca korzystał z przysługującego mu prawa właśnie w odniesieniu połączeń i podziałów spółek, których neutralność podatkowa jest wyłączona, jeżeli nie są przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz ich celem głównym (bądź jednym z głównych) jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Nowe regulacje od stycznia 2017 r.

Od 1 stycznia 2017 analogiczna regulacja ma zastosowanie również do transakcji wymiany udziałów. W ślad za regulacjami dyrektywy ustawodawca zdecydował się także wprowadzić domniemanie, zgodnie z którym w razie braku uzasadnionych przyczyn ekonomicznych dla transakcji wymiany udziałów przyjmuje się, iż głównym bądź jednym z głównych celów jest uniknięcie, bądź uchylenie się od opodatkowania. 
Wprowadzenie domniemania oznacza, że dla zakwestionowania neutralności wystarczy, żeorgan podatkowy wykaże brak uzasadnionych przyczyn ekonomicznych dla wymiany udziałów. Już na podstawie takiego ustalenia organ podatkowy może przyjąć, że działanie podatnika miało na celu uniknięcie opodatkowania. W takiej sytuacji podatnik w celu zachowania neutralności podatkowej dokonanej wymiany udziałów  musi przeprowadzić dowód przeciwny. 

W przypadku wątpliwości związanych z wymianą udziałów oraz innymi zagadnieniami z prawa spółek zachęcamy do kontaktu z ekspertami Rödl & Partner w biurach: Gdańsk, Gliwice, Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław.

Wróć »