Home

Internal

International

Kontakt

de|en|pl

49 krajów – 110 biur – 5 800 pracowników – 1 firma |

Na świecie

Nasz strona wykorzystuje pliki cookies w celu personalizacji oferty wysyłanej do klientów oraz analizy zachowania użytkowników, tak aby dostarczać usługi na najwyższym poziomie. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na przetwarzanie danych. Dalsze informacje można znaleźć w polityce prywatności.

Odpowiedzialność zarządu – czy wierzyciel spółki może być moim wierzycielem

Anna Smagowicz-Tokarz, Kamil Twardowski

31 maja 2022 r.

Czy można podzielić odpowiedzialność zarządu wobec spółki z o.o.? Eksperci Rödl & Partner omawiają w tekście praktyczne sposoby zabezpieczenia interesów członków zarządu w przypadku sporu sądowego.

Członek zarządu a wierzyciele spółki

Członek zarządu jest odpowiedzialny za kontrakty oraz zobowiązania spółki. Mowa tu o wszystkich zobowiązaniach, które w trakcie urzędowania członka zarządu spółka zaciąga. Odpowiedzialność członka zarządu jest:

subsydiarna – w pierwszej kolejności to spółka odpowiada za swoje zobowiązania. W sytuacji, kiedy już egzekucja wobec niej jest bezskuteczna, wierzyciel może sięgnąć po majątek członka zarządu;
osobista – członek zarządu odpowiada całym swoim majątkiem;
solidarna – każdy członek zarządu odpowiada w takim samym stopniu wobec wierzyciela. Wierzyciel może wybrać, wobec którego członka zarządu dokona się akcja egzekucyjna.

Mimo że w przypadku spółek akcyjnych nie ma odpowiednika artykułu, który statuuje odpowiedzialność członków zarządu – nie oznacza to, że są oni bezkarni wobec wierzycieli.

Podstawy roszczenia wobec członka zarządu

W celu pociągnięcia członka zarządu do odpowiedzialności wierzyciel powinien wykazać istnienie nieuregulowanego zobowiązania spółki (w czasie urzędowania członka zarządu), stwierdzonego wyrokiem lub nakazem, oraz potwierdzić bezskuteczność egzekucji wobec spółki.

Członek zarządu, aby bronić się przed zarzutami wierzyciela, powinien wykazać, iż terminowo złożył wniosek o ogłoszenie upadłości lub otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Jeśli wniosek taki nie został zgłoszony, należy wykazać, że nastąpiło to nie z winy członka zarządu. Członek zarządu może również wykazać, że pomimo niezgłoszenia wniosku o upadłość oraz braku rozpoczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, wierzyciel nie poniósł żadnej szkody. Wierzyciel może przedstawić roszczenia wobec członka zarządu w ciągu 3 lat od dnia, w którym dowiedział się o szkodzie, nie dłużej niż w ciągu 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Podmiot publiczny w roli wierzyciela

Są sytuacje, w których wierzycielem jest podmiot publiczny. Członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność za zobowiązania spółki również wobec np. Urzędu Skarbowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy funduszu solidarnościowego. We wszystkich sytuacjach muszą być spełnione te same przesłanki, co w przypadku odpowiedzialności wobec wierzycieli cywilno-prawnych. Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe ponosi członek zarządu spółki kapitałowej. Dotyczy to wierzytelności, których termin płatności upływał w okresie pełnienia funkcji członka zarządu. Odnosi się o do sytuacji, kiedy egzekucja z majątku podatnika okazała się bezskuteczna lub odstąpiono od egzekucji w związku z tym, że nie uzyskano w jej toku kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne. Członek zarządu odpowiada solidarnie z podatnikiem, całym swoim majątkiem.

Przewidziane są następujące kroki, które umożliwiają uwolnienie się od odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki:

należy wykazać, że wniosek o ogłoszenie upadłości złożono we właściwym czasie;
niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu;
członek zarządu może też wskazać mienie spółki, które pozwoli na wyegzekwowanie zaległości podatkowych w znacznej części.

W praktyce członek zarządu powinien wykazać w postępowaniu podatkowym, że w okresie pełnienia przez niego tej funkcji nie było podstaw do ogłoszenia upadłości lub wskazać błędy proceduralne. Postępowanie nie obejmuje wszystkich członków zarządu.

Odpowiedzialność zarządu – czy można ją podzielić

W spółce może nastąpić podział czynności pomiędzy członków zarządu. Nie jest to jednak skuteczny sposób ochrony w sytuacji, kiedy podmiot trzeci lub spółka docieka ich odpowiedzialności. Podział może prowadzić do indywidualizacji oceny odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu (bądź jej braku) wobec spółki i co najwyżej prowadzić do zróżnicowanego podziału roszczeń regresowych pomiędzy członkami zarządu. Istnieje też nieduży odsetek rozpoznanych już spraw z zakresu odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki, gdzie w bardzo specyficznych i wyjątkowych sytuacjach orzekano o odpowiedzialności nie wszystkich, lecz jedynie wybranych członków zarządu. Bowiem co do zasady to wszyscy członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki. Osoby trzecie (wierzyciele spółki) mogą dochodzić roszczeń, jednakże tylko wówczas, gdy skierują roszczenie do spółki, a ta, roszczenia nie spełni, zapadnie prawomocny wyrok zasądzający i egzekucja okaże się bezskuteczna. Wówczas wierzyciele tacy mogą swe żądania skierować bezpośrednio do członków zarządu.

Uzyskanie przez członków zarządu absolutorium może okazać się nieskutecznym narzędziem obrony w sytuacji, kiedy po zamknięciu roku obrotowego i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego wyjdzie na jaw, że członek zarządu doprowadził do pojawienia się w sprawozdaniu finansowym danych, które nie odpowiadały stanowi faktycznemu i zataił to przed pozostałymi członkami zarządu. Jeśli w momencie podejmowania decyzji o skwitowaniu i zaakceptowaniu sprawozdania finansowego wspólnicy nie posiadali pewnych informacji, które nie zostały przedstawione w sprawozdaniu lub zostały przedstawione w sposób zafałszowany, absolutorium nie będzie mogło chronić danego członka zarządu przed roszczeniami ze strony spółki.

Praktycznie narzędzia – defence file

Pojęcie defence file wywodzi się z prawa podatkowego. Służy do tworzenia zasad postępowania wobec różnych interpretacji podatkowych. Założeniem defence file jest wykazanie, że proces decyzyjny był transparenty i prawidłowy. Zbiór tych dokumentów ma za zadanie udowodnić, że w trakcie podejmowania decyzji nie doszło do nieprawidłowości, a cały proces przebiegał zgodnie z prawem oraz umową spółki. Poświadcza również, że członek zarządu otrzymał aprobatę organów spółki. Członek zarządu może starać się tworzyć defence file na wielu płaszczyznach, m.in. w: uchwale wspólników, uchwale zarządu lub zbiorze dokumentów takich jak maile, notatki, zawierające polecenia, które prowadziły do podjęcia danej decyzji ze wskazaniem na brak dowolności członka zarządu w tej kwestii.

Funkcja członka zarządu to odpowiedzialne stanowisko dające liczne kompetencje do działania w imieniu spółki. Z drugiej strony - członkowie zarządu czasem podejmują decyzje, które mogą narazić spółkę na szkody.

W razie pytań lub wątpliwości związanych z tym tematem, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Kontakt

Contact Person Picture

Anna Smagowicz-Tokarz

adwokat

Associate Partner

Wyślij zapytanie

Profil