Polski Ład: likwidacja abolicji podatkowej

Maria Wośkowiak

16 maja 2022 r.

Nowelizacja Polskiego Ładu likwiduje regulacje dotyczące abolicji podatkowej, czyli przejściowego ryczałtu od dochodów.

Przepisy obowiązują od 1 stycznia 2022 r. i polegają na wprowadzeniu ryczałtu przejściowego dla dochodów osiągniętych w przeszłości i niezadeklarowanych w całości lub w części do opodatkowania w Polsce dla celów podatku PIT lub CIT. Ryczałt jest rozwiązaniem ograniczonym w czasie, pozwalającym na preferencyjne opodatkowanie dochodu stawką 8%. Ustawodawca zdecydował się na likwidację tego rozwiązania od lipca 2022 r.

Znikające przepisy

W obecnym stanie prawnym, podatnicy chcący skorzystać z tej formy abolicji podatkowej w terminie między 1 października 2022 r. a 31 marca 2023 r. mogą złożyć do odpowiedniego urzędu skarbowego wniosek o opodatkowanie ryczałtem.

W praktyce nie będą jednak mieli takiej możliwości, ponieważ przepisy zostaną wykreślone z ustawy 1 lipca 2022 r., czyli zanim ktokolwiek mógłby z nich skorzystać. W związku z tym pojawiają się kolejne wątpliwości co do konstytucyjności takiego działania – ryczałt od nieujawnionego dochodu to korzystne rozwiązanie dla podatników i płatników, a zmian niekorzystnych dla podatników nie można wprowadzać w trakcie roku podatkowego. Czyżby kolejny paradoks Polskiego Ładu?

Problem zgodności z konstytucją

Ministerstwo Finansów postanowiło wykreślić przepisy  z powodu obaw co do konstytucyjności zaproponowanych rozwiązań. Prezydent Andrzej Duda skierował do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej wniosek o zbadanie zgodności przepisów z Konstytucją RP. Prezydent zarzucił ustawie: 

• naruszenie zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 w związku z art. 217 Konstytucji);
• naruszenie zasady równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji);
• naruszenia zasady powszechności i równości opodatkowania (art. 84 Konstytucji);
• naruszenie zasady dobra wspólnego oraz zasady sprawiedliwości społecznej (art. 1 i 2 Konstytucji).

W jego ocenie przepisy normujące przejściowy ryczałt od dochodów naruszają konstytucyjnie chronione wartości i trudno się z nim nie zgodzić.

Zarzut niekonstytucyjności przepisów o przejściowym ryczałcie był wielokrotnie podnoszony już w trakcie prac parlamentarnych nad ustawą. Kontrowersje wzbudzała między innymi wysokość stawki przejściowego ryczałtu. 8-procentowy ryczałt, przy stawkach PIT na poziomie 17% i 32%, które płacą rzetelni podatnicy, narusza zasadę równości wobec prawa. Ryczałt przejściowy uprzywilejuje przez to  nieuczciwych podatników względem osób rzetelnie opłacających należne daniny.

Co więcej w przeszłości podejmowano już próby forsowania podobnych rozwiązań, jednak Trybunał Konstytucyjny uznał, że są one niezgodne z konstytucją. Ministerstwo Finansów przekonywało, że tym razem jest inaczej i zbadało orzecznictwo Trybunału oraz zadbało o zgodność przepisów z Konstytucją RP.

To niestety nie wystarczyło,  wątpliwości co do przepisów pozostały. Ministerstwo Finansów, w obawie przed likwidacją ryczałtu przejściowego przez Trybunał już w trakcie funkcjonowania tego rozwiązania, postanowiło wykreślić przepisy z ustawy.