Belka konstrukcyjna jako najniższy element stropu – nowy wyrok NSA

Zdaniem NSA ustalając powierzchnię użytkową, przy określeniu wysokości kondygnacji w świetle należy uwzględnić odległość mierzoną od podłoża do najniższego trwałego elementu konstrukcyjnego stropu. Może to być podstawą dla podatników, aby zweryfikować dotychczasowe pomiary swoich nieruchomości, złożyć korektę rozliczeń i finalnie odzyskać nadpłacony podatek. 

Spór podatnika z organami podatkowymi dotyczył wykładni ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (u.p.o.l.) [2]. Zgodnie z ustawą – powierzchnią użytkową budynku lub jego części jest powierzchnia mierzona po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych. Za kondygnację uważa się również garaże podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe.

Ustawa stanowi, że powierzchnię pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m, powierzchnię tę pomija się.

Wyrok NSA zapadł po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej podatnika, który pierwotnie złożył wniosek o stwierdzenie nadpłaty ponad 280 tys. zł z tytułu podatku od nieruchomości. W podziemnej hali produkcyjnej przedsiębiorcy znajdują się pomieszczenia, które na różnych odcinkach wnętrza poprzecinane są podstropowymi belkami konstrukcyjnymi. Wysokość pomieszczeń pod belkami jest mniejsza niż 2,20 m, co – zdaniem podatnika – uprawnia go do wliczenia powierzchni użytkowej całego pomieszczenia do podstawy opodatkowania w 50%. 

Zdaniem organów podatkowych I i II instancji podatnik błędnie:

Według organu I instancji z przepisów jednoznacznie wynika możliwość zaliczenia do powierzchni użytkowej części pomieszczenia (kondygnacji). Co oznacza, że istnieje możliwość osobnego wyliczenia części powierzchni ograniczonej płaszczyzną stropu, a osobno części ograniczonej belkami konstrukcyjnymi. Zatem belki stropowe (i inne elementy konstrukcyjne stropu) nie obniżają wysokości w świetle całego pomieszczenia (kondygnacji).

Podatnik, nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem, wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. 

WSA uznał, że z dosłownego brzmienia przepisów wynika, że wysokość w świetle należy ustalać dla poszczególnych części kondygnacji, a nie dla całej kondygnacji. Chodzi tu o części o wysokości: do 1,40 m, od 1,40 do 2,20 m i powyżej 2,20 m. Części powierzchni kondygnacji mieszczące się w tych przedziałach po zsumowaniu dają podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości, czyli powierzchnię użytkową. Występowanie belek konstrukcyjnych nie uniemożliwia, zdaniem sądu, wykorzystania pomieszczenia zgodnie z przeznaczeniem.

WSA stwierdził, że ustalając powierzchnię użytkową kondygnacji mierzoną po wewnętrznej długości ścian – z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych – organ powinien mieć na względzie wysokość w świetle poszczególnych części tejże kondygnacji, a nie wysokość w świetle całego pomieszczenia.

Zatem zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych i wyrokiem WSA powierzchnia pod belkami powinna zostać opodatkowana w 50%, a pozostała część pomieszczenia – w 100%.

NSA jednoznacznie wskazał, że dokonywanie takiego podziału jest sprzeczne z zapisami ustawy podatkowej. Zdaniem sądu w celu zastosowania procentowego zaliczenia do powierzchni użytkowej budynku dla powierzchni pomieszczeń lub ich części, a także części kondygnacji, kluczowe znaczenie ma odniesienie się do wyrażenia wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m. 

W opinii NSA przy określeniu wysokości kondygnacji w świetle należy uwzględnić odległość mierzoną od podłoża do najniższego trwałego elementu konstrukcyjnego stropu. W konsekwencji NSA przyznał rację podatnikowi, że wysokość w świetle całego pomieszczenia, przez które przechodzi belka konstrukcyjna, jest mniejsza niż 2,20 m. Zatem w takim przypadku do podstawy opodatkowania należy wliczyć jedynie 50% jego powierzchni. 

Zdaniem NSA posłużenie się przez ustawodawcę wyrażeniem „część kondygnacji w świetle” jest celowe i nie należy stosować go w sposób zawężający, poprzez odniesienie sposobu określenia wysokości wyłącznie w kontekście samego słowa „kondygnacja”.

Wyrok NSA jest jednak bardzo ogólny poprzez odniesienie się do „trwałego elementu konstrukcyjnego stropu”. NSA nie wskazał dokładnie, w jaki sposób należy rozumieć to pojęcie. Nie wynika ono również z przepisów prawa podatkowego.

Tym samym nie ma pewności, że wyrok ten znajdzie zastosowanie w każdej sytuacji, w której występują obniżenia stropów, np. gdy obniżenie ma charakter czysto dekoracyjny.