U progu transformacji wodorowej – rok 2022 w polskiej energetyce

Piotr Mrowiec, Jakub Plebański

31 stycznia 2022 r.

Jednym z najciekawszych wydarzeń w perspektywie rozwoju polskiej energetyki było podpisanie pod koniec 2021 roku „Polskiej strategii wodorowej do roku 2030 r.” Polska Strategia Wodorowa jest dokumentem strategicznym, określającym główne cele rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce oraz kierunki działań potrzebnych do ich osiągnięcia.

Polska strategia wodorowa

Przyjęta przez Radę Ministrów strategia koncentruje się na utworzeniu polskiego sektora gospodarki wodorowej. Głównymi celami wyznaczonymi  przez strategię jest wdrożenie technologii wodorowych w energetyce i ciepłownictwie; wykorzystanie wodoru, jako paliwa alternatywnego w transporcie; wsparcie dekarbonizacji przemysłu; produkcja wodoru w nowych instalacjach; sprawny i bezpieczny przesył, dystrybucja i magazynowanie wodoru oraz utworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego gospodarki wodorowej.

Co istotne dokument wprowadza ściśle określone cele, które powinny zostać zrealizowane w związku z przyjęciem strategii wodorowej. Do 2030 r. spodziewane jest powstanie 2 GW mocy instalacji do produkcji wodoru i jego pochodnych z niskoemisyjnych źródeł, procesów i technologii, w tym w szczególności z elektrolizerów. Innym zadaniem stawianym przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska jest utworzenie 5 tzw. dolin wodorowych, czyli obszarów współpracy na rzecz gospodarki wodorowej poprzez prowadzenie prac naukowo-badawczych, inwestycyjnych i wdrożeniowych w danym regionie Polski. Poza tym, „Polska strategia wodorowa” uwzględnia także zapewnienie odpowiedniej liczby nowych autobusów wodorowych oraz stancji tankowania i bunkrowania wodoru.

Potencjał produkcji wodoru w Polsce

Obecnie Polska jest trzecim w Europie i piątym na świecie producentem wodoru. Roczna produkcja wodoru w Polsce wynosi około 1 mln ton, przy czym w zasadzie w całości opiera się ona na paliwach kopalnych. Głównym celem Polskiej strategii wodorowej jest natomiast dostosowanie gospodarki do produkcji tzw. „zielonego wodoru” wytwarzanego ze źródeł odnawialnych. W związku z tym zakłada się, że inwestycje związane z wdrażaniem „czystych” technologii wodorowych do 2025 r.  pochłoną ok. 2 mld zł (ok. 440 mln euro). Z kolei do 2030 r. inwestycje związane z samymi elektrolizerami mają osiągnąć ok. 9 mld zł (ok. 2 mld euro), natomiast w przypadku transportu wodorowego, koszty w tym okresie są szacowane na ok. 5,6 mld zł (ok. 1,2 mld euro). Istotne działania w zakresie wsparcia gospodarki wodorowej podjął już m.in. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wdrażając niskooprocentowane pożyczki dla przedsiębiorców z możliwością częściowego umorzenia. Również Narodowe Centrum Badań i Rozwoju mocno stawia na polskie technologie wodorowe. Od 2016 r. realizowanych jest w nim 89 projektów dotyczących wodoru na kwotę 350 mln zł, w niespełna rok pula tych projektów zwiększyła się od 30%, tak więc trend rozwoju projektów wodorowych jest coraz bardziej widoczny.

Obecne ramy prawne dla gospodarki wodorowej

Obecnie nie funkcjonuje w Polsce ustawa dedykowana gospodarce wodorowej. Ważne zmiany wprowadza jednak nowelizacja ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, której postanowienia w odniesieniu do gospodarki wodorowej wejdą w życie 1 stycznia 2023 r.  Jednym z kluczowych elementów ustawy jest rozszerzenie dotychczasowej definicji paliw o wodór i zdefiniowanie samego pojęcia wodoru. Ustawodawca określił również obowiązki przedsiębiorcy wytwarzającego to paliwo, zobowiązując go m.in.: do badania jakości wodoru w trakcie procesu jego wytwarzania, jak również opracowywania dokumentacji z tych badań, na podstawie której przedsiębiorca wytwarzający wodór będzie zobowiązany do wystawienia certyfikatu jakości paliwa.

Innym interesującym projektem, który obecnie procedowany jest w polskim parlamencie jest zmiana w ustawie Prawo geologiczne i górnicze. Wspomniane regulacje mają dostosować przepisy do podziemnego, bezzbiornikowego magazynowania wodoru, kwalifikując to jako inwestycję celu publicznego. Co ważne, we wspomnianej regulacji proponuje się zerową opłatę za prowadzenie działalności polegającej na bezzbiornikowym magazynowaniu wodoru. Ma to prowadzić do zapewnienia przestrzeni magazynowych, niezbędnych dla skutecznej realizacji „Polskiej strategii wodorowej” oraz zainteresowania tą działalnością możliwie najszerszego kręgu przedsiębiorców.

Oczekiwanie na „Konstytucję dla wodoru”

Kluczowym pakietem legislacyjnym, zapowiedzianym w „Polskiej strategii wodorowej” jest wprowadzenie tzw. „Konstytucji dla wodoru”. Docelowo ma być to projekt nowelizujący szereg obecnie obowiązujących aktów prawnych, w tym w szczególności prawa energetycznego pod kątem dostosowania ich do regulacji rynku wodorowego. Poza tym przewidziane jest także przyjęcie ustawy o wspieraniu produkcji wodoru ze źródeł niskoemisyjnych. Towarzyszyć temu będzie wydanie rozporządzeń, które mają zmniejszać ryzyko inwestycji związanych z wdrażaniem technologii wodorowych w Polsce. Wprowadzenie wszystkich tych rozwiązań, zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, spodziewane jest w 2022 r.

Podsumowanie

Jak widać temat rozwoju gospodarki wodorowej budzi w Polsce coraz większe zainteresowanie. Co istotne potencjał wodoru dostrzegany jest także przez organy państwa, które zapowiadają śmiałe działania legislacyjne promujące technologie wodorowe, w szczególności te oparte na odnawialnych źródłach energii.  Przyjęcie „Polskiej strategii wodorowej” stanowi ważny impuls w tym kierunku. Dążąc do uzyskania 2 GW mocy instalacji wodorowych w 2030 r. Polska pragnie stać się jednym z europejskich liderów wdrażania technologii wodorowych w gospodarce.

Masz pytania dotyczące odnawialnych źródeł energii? Skontaktuj się z naszymi ekspertami.