Kilka uwag prawnych w zakresie pierwszej aukcji dla odnawialnych źródeł energii

Piotr Mrowiec

3 marca 2017 r. 

Pierwsze aukcje dla OZE

30 grudnia 2016 r. odbyły się pierwsze polskie aukcje dla odnawialnych źródeł energii. Zaplanowane zostało przeprowadzenie czterech odrębnych aukcji, tj.: 

• dla istniejących biogazowni rolniczych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW (Aukcja Zwykła Nr AZ/1/2016); 
• dla istniejących biogazowni rolniczych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW (Aukcja Zwykła Nr AZ/2/2016);
• dla instalacji nowych (tzw. innych) o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW innych niż wymienione w art. 73 ust. 3a pkt 1–3 i 6 ustawy o OZE (Aukcja Zwykła Nr AZ/3/2016); 
• dla instalacji istniejących o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, spełniających kryterium stopnia wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej – powyżej 3504 MWh/MW/rok oraz o emisyjności CO2 nie większej niż 100 kg/MWh.

Problemy techniczne

Zgodnie z nowymi przepisami aukcje przeprowadzane były wyłącznie za pośrednictwem specjalnej Internetowej Platformy Aukcyjnej (IPA). Z relacji uczestników grudniowej aukcji wynika, że podczas jej przeprowadzania pojawiły się problemy techniczne, począwszy od problemów z zalogowaniem się do systemu IPA, następnie z procedurą złożenia ofert, licznych komunikatach o błędach, a kończąc na problemach ze złożeniem podpisu elektronicznego. W wyniku zaistniałych okoliczności części inwestorów nie udało się złożyć ofert w terminie.

Skutkowało to m.in. tym, że jedna z aukcji dla istniejących biogazowni rolniczych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW (Aukcja Zwykła Nr AZ/2/2016) nie doszła do skutku z powodu zbyt małej ilości złożonych ofert. Zgodnie bowiem z przepisem art. 78 ust. 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, aukcję przeprowadza się jeżeli zostały zgłoszone nie mniej niż trzy ważne oferty spełniające wymagania określone w ww. ustawie. W przypadku ww. aukcji nr AZ/2/2016 skutecznie złożona została zaś tylko jedna oferta. Pozostałe trzy aukcje zostały uznane przez URE za ważnie przeprowadzone.

Stanowisko Urzędu Regulacji Energetyki

Skutki wystąpienia błędów technicznych w działaniu IPA, w tym m.in. powodujące brak dostępu do platformy, uregulowane są w Regulaminie Aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii z 2016 roku („Regulamin”). Zgodnie z Regulaminem Prezes URE unieważnia aukcję, jeżeli z przyczyn technicznych aukcja nie może zostać przeprowadzona, zaś jako przyczyny techniczne powodujące konieczność unieważnienia aukcji kwalifikuje się awarie, będące skutkiem problemów technicznych leżących po stronie URE, w wyniku których:

• aukcja nie może zostać rozpoczęta lub zakończona w terminie określonym w ogłoszeniu o aukcji,
  dostęp do IPA nie był możliwy przez co najmniej 15 godzin podczas trwania sesji aukcji,
  nastąpiła przerwa w dostępie do IPA w trakcie ostatnich 90 minut trwania sesji aukcji,

lub

• Prezes URE powziął uzasadnione wątpliwości odnośnie bezpieczeństwa i prawidłowości przebiegu sesji aukcji.

URE zajęło jednak stanowisko, że nie zaszły przesłanki unieważnienia aukcji. Zgodnie z publicznie dostępnymi informacjami URE wskazało, że z informacji otrzymywanych od użytkowników IPA, potwierdzonych następnie przez wykonawcę systemu wynika, że w trakcie trwania sesji w dniu 30.12.2016 r. wystąpiły trudności dla niektórych użytkowników w dostępie do platformy aukcyjnej, przejawiające się wydłużeniem czasu logowania i składania ofert. Jednakże, w okresach podawanych przez niektórych użytkowników jako okresy niedostępności IPA, innym użytkownikom udało się skutecznie złożyć ofertę. URE podało, że z analizy danych systemu IPA wynika, że w każdej godzinie aukcji przedsiębiorcy skutecznie logowali się do systemu, mimo że część z nich wskazywało, że nie udało się im złożyć ofert. Zatem w ocenie URE, występująca okresowo nieoptymalna dostępność IPA nie skutkowała brakiem możliwości przeprowadzenia aukcji, czyli problemy techniczne nie miały charakteru istotnego. W związku z powyższym, URE ostatecznie ogłosiło wyniki trzech z przeprowadzonych aukcji, a w stosunku od jednej z nich wydało komunikat, że z powodu zgłoszenia przez uczestników mniej niż trzech ważnych ofert spełniających ustawowe wymagania, aukcja nie została przeprowadzona.

Co dalej?

Niewątpliwie sytuacja zaistniała podczas przeprowadzania pierwszych aukcji w terminie 30.12.2016 r. oraz stanowisko zajęte przez URE mogą istotnie wpłynąć na obniżenie zaufania obecnych i przyszłych inwestorów do (dalszego) inwestowania w OZE w Polsce.

Abstrahując od oceny poziomu przeprowadzonych aukcji, powstaje pytanie, czy inwestorzy, którym nie udało się skutecznie złożyć ofert podczas aukcji, mogą domagać się odpowiedniej rekompensaty w tym zakresie.

Przede wszystkim inwestorzy, którzy w związku z aukcją wnieśli kaucję lub przedstawili gwarancję bankową, a których oferty nie wzięły udziału w aukcji, nie wysłali oferty (niezależnie od przyczyn) lub wycofali wysłane oferty, chcąc uzyskać zwrot kaucji (lub gwarancji bankowej) powinni złożyć do URE stosowny wniosek. URE bez odpowiedniego wniosku inwestora nie dokona zwrotu, a jego brak poczytywany będzie jako decyzja inwestora o wykorzystaniu złożonego zabezpieczenia na potrzeby ewentualnych aukcji ogłaszanych w przyszłości.

Ponadto nie można wykluczyć dodatkowych roszczeń kierowanych w stosunku do URE (Skarbu Państwa) w przypadku inwestorów którym z powodów technicznych nie udało się skutecznie złożyć oferty. Z formalnego punktu nie istnieje wprawdzie w stosunku do nich rozstrzygnięcie, które mogłoby być kwestionowane, gdyż ich oferty nie zostały złożone, co oznacza, że formalnie nie brali oni udziału w aukcji. Wydaje się jednak, że takie podmioty mogłyby ewentualnie dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Oczywiście konieczne byłoby wykazanie w takim przypadku wysokości poniesionej szkody, zdarzenia powodującego powstanie szkody, a także związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a poniesioną szkodą po stronie inwestora (oferenta).

W przypadku wytoczenia ewentualnego powództwa sądy powszechne będą musiały zmierzyć się z oceną prawną i faktyczną w zakresie problemów technicznych związanych z przebiegiem aukcji, ich wpływu na możliwość (lub brak możliwości) złożenia skutecznej oferty, a także w zakresie charakteru prawnego Regulaminu i jego stosunku do przepisów ogólnych Kodeksu cywilnego.

Jeśli są Państwo zainteresowani szczegółowym omówieniem zagadnienia energii odnawialnych lub doradztwem prawnym, eksperci Rödl & Partner pozostają do dyspozycji w biurach w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.