Dobra zmiana w ustawie o OZE

Piotr Mrowiec

3 marca 2017 r. 

Zgodnie z założeniem ustawodawcy, nowelizacja ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, która weszła w życie 1 lipca 2016 r., miała na celu wprowadzenie przejrzystych zasad wytwarzania i wykorzystywania na własne potrzeby energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Chodzi o działania tzw. prosumentów, czyli osób, które same wytwarzają energię elektryczną przy użyciu instalacji fotowoltaicznych najczęściej montowanych na dachu własnego budynku.

Z nowelizacji ustawy wynika wprost, że działania prosumentów mają być nakierowane nie na zyski, ale na zaspokajanie własnych potrzeb energetycznych. Prosument może wytwarzać energię elektryczną z mikroinstalacji na potrzeby własne, a niewykorzystane nadwyżki wprowadzić do sieci. Za wprowadzoną do sieci energię elektryczną nie będzie otrzymywał zapłaty, ale rozliczy się na zasadzie wymiany. Ustawa przewiduje rozliczenie energii wprowadzonej przez prosumenta do sieci wobec energii elektrycznej pobranej z sieci w stosunku 1 do 0,7 oraz 1 do 0,8 (dla instalacji o mocy poniżej 10 kW). Wynika z tego, że za każdą wprowadzoną do sieci jednostkę energii pobierze jedynie część stanowiącą odpowiednio 0,7 lub 0,8. Pozostałą część oddaje za darmo.

To z kolei oznacza, że pojawiły się dwie kategorie energii wprowadzonej przez prosumenta do sieci: pierwsza kategoria energii, którą będzie mógł odebrać i pozostała, za którą nie otrzyma żadnej rekompensaty. Nieodebraną częścią energii będzie dysponować – w celu pokrycia kosztów rozliczenia – sprzedawca, który może ją sprzedać innym nabywcom po cenach rynkowych.

Wprowadzone przepisy nie definiują korzystania z bezpłatnej energii jako nieodpłatnego świadczenia. Zgodnie z ustawą uzyskana nadwyżka nie stanowi dla sprzedawcy przychodu w rozumieniu ustawy o CIT. Należy podkreślić, że sprzedaż energii wytworzonej przez prosumentów sprzedawcom zobowiązanym w ogóle nie podlega akcyzie, ponieważ nie jest wymieniona wśród czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym (przepis ten przewiduje opodatkowanie sprzedaży na rzecz nabywcy końcowego nieposiadającego koncesji na dystrybucję, przesyłanie, wytwarzanie lub obrót energią elektryczną, podczas gdy sprzedawca zobowiązany taką koncesję posiada). Nie oznacza to jednak, że energia dostarczona przez prosumentów nie będzie podlegała opodatkowaniu na dalszych etapach obrotu, jeżeli nie zostaną spełnione warunki uprawniające do zwolnienia z akcyzy tej energii. Sprzedawcy zobowiązani, którzy dostarczają energię elektryczną do prosumentów, którzy posiadają status nabywców końcowych w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym nieposiadający przy tym koncesji na wytwarzanie, obrót, przesyłanie lub dystrybucję energii elektrycznej, nie mogą naliczać akcyzy wyłącznie od nadwyżki między energią dostarczoną do prosumenta a energią wytworzoną przez jego instalację i wprowadzoną do sieci, gdyż opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlega cała energia elektryczna dostarczona do prosumenta.

Takie stanowisko potwierdziła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji podatkowej z 2 grudnia 2015 r. (IBPP4/4513- 114/15/LG). Uznała, że sprzedawca jest obowiązany do opodatkowania podatkiem akcyzowym całej sprzedanej energii elektrycznej, niezależnie od tego, czy nabywcą końcowym jest prosument posiadający tzw. mikroinstalację (tj. niewymagającą koncesji energetycznej instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 120 kW), czy podmiot nieposiadający takiej instalacji i zużywający energię na potrzeby własne. Organ zwrócił uwagę, że „proponowane przez wnioskodawcę obniżenie podstawy opodatkowania dla sprzedawanej energii elektrycznej na rzecz nabywcy końcowego i opodatkowanie akcyzą jedynie różnicy pomiędzy ilością energii elektrycznej sprzedanej i nabytej pomiędzy ww. podmiotami nie znajduje podstawy prawnej w obowiązującej od 1 stycznia 2016 r. ustawie o podatku akcyzowym". Argumentację organu podatkowego podtrzymał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 11 października 2016 r. (III SA/Gl 270/16), oddalając skargę podatnika (sprzedawcy zobowiązanego).

Reasumując, nowelizacja ustawy z dnia 1 lipca 2016 r. wprowadziła rozwiązania dla prosumentów, które nie zachęcają do wytwarzania energii, a wręcz zniechęcają do tego. Z przepisów wynika, że prosument nigdy nie osiągnie przychodu z tytułu wprowadzenia energii do sieci. Za niezrozumiałą konstrukcję należy uznać sytuację gdzie sprzedawca, mimo otrzymania nieodpłatnie części energii wytworzonej przez prosumenta, nie będzie płacił podatku z tytułu nieodpłatnego przysporzenia. Wątpliwości budzi też nałożenie na prosumentów obowiązku zapłaty akcyzy od pobrania energii, którą wcześniej wyprodukowali. Należało rozważyć zwolnienie ich z tego podatku.

Jeśli są Państwo zainteresowani szczegółowym omówieniem zagadnienia lub doradztwem prawnym, eksperci Rödl & Partner pozostają do dyspozycji w biurach w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.