Kodeks karny skarbowy – wyższe grzywny

Rafał Szymański

2 lutego 2021 r.​

Od 2021 r. podatnikom grożą wyższe kwoty grzywien za popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Wysokość grzywny a wynagrodzenie minimalne

Minimalne wynagrodzenie ma bezpośredni wpływ na wysokość orzekanych kar grzywny za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, w tym na wysokość nakładanych mandatów karnych za wykroczenia skarbowe.
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 15 września 2020 r. (Dz. U. 2020 poz. 1596 z dnia 15.09.2020 r.) minimalne wynagrodzenie za pracę w 2021 r. wynosi  2 800 zł. W porównaniu do 2020 r. zostało zwiększone o 200 zł.
Warto zaznaczyć, że wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalona w dacie czynu ma kluczowe znaczenie dla stwierdzenia, czy sprawca dopuścił się przestępstwa skarbowego, czy wykroczenia skarbowego.

Definicje

Za wykroczenie skarbowe zostanie uznane zachowanie będące czynem zabronionym przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu w czasie jego popełnienia nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia – zatem od 2021 r. kwoty 14 000 zł.

Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego skarbowego (tj. Dz.U.2020 poz.19 z dnia 8 stycznia 2020 r., dalej jako „KKS”) za przestępstwa skarbowe orzeka się m.in. karę grzywny określoną w stawkach dziennych. Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności (art. 23 §3 KKS). Wymierzając karę grzywny sąd określa każdorazowo liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720 (art. 23 §1 KKS).

Odnośnie do wykroczeń skarbowych należy wskazać, że kara grzywny za wykroczenie skarbowe orzekana jest kwotowo i może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że Kodeks w konkretnym przypadku stanowi inaczej (art. 47 §1 oraz art. 48 §1 KKS).

Z kolei na sprawcę wykroczenia skarbowego może zostać nałożona kara grzywny w drodze mandatu karnego, przy czym w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (art. 48 §2 KKS).

Zarówno w przypadku przestępstwa skarbowego, jak i wykroczenia skarbowego dopuszczalne jest wydanie wyroku nakazowego. Odnośnie do przestępstwa skarbowego można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających wysokości 200 stawek dziennych, chyba że kodeks przewiduje karę łagodniejszą (art. 23 §2 KKS). W przypadku wykroczenia skarbowego można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających dziesięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (art. 48 §3 KKS).

Grzywny w liczbach

W poniższej tabeli przedstawiono wartości krańcowe orzeczenia grzywny w 2020 r. w porównaniu do 2021 r. (decydujące znaczenie dla ustalenia możliwej do orzeczenia kary grzywny ma data czynu):

* w przedstawionym zestawieniu nie uwzględniono możliwości zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia, ani obostrzenia kary na gruncie KKS

Wnioski

Podwyższenie wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2021 r. w stosunku do roku ubiegłego nie doprowadzi do znacząco surowszych orzeczeń i mandatów karnych wobec sprawców przestępstw i wykroczeń skarbowych. Podwyższenie górnej granicy kary grzywny ma charakter waloryzacyjny, związany z wysokością minimalnego wynagrodzenia i tym samym najprawdopodobniej nie będzie skutkowało znaczącym zmniejszeniem popełnianych przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych w 2021 r.

Jeżeli mają Państwo pytania dotyczące zmian w Kodeksie karnym skarbowym, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.