MAP, czyli jak uniknąć podwójnego opodatkowania?

Marta Woźnik

3 grudnia 2018 r. 

Tematyka cen transferowych stanowi jedno z ważniejszych zagadnień w ramach kontroli podatkowych przedsiębiorstw działających w międzynarodowych grupach kapitałowych.

Obecnie organy podatkowe zyskały nowe narzędzia (CIT-TP, CbCR) pozwalające na sprawne pozyskiwanie informacji o podmiotach powiązanych i zawieranych przez nie transakcjach, co z kolei ułatwia efektywne typowanie podmiotów do kontroli. Wzrastająca liczba przeprowadzanych kontroli oraz ich rosnąca skuteczność powodują, że coraz częściej może dochodzić do wystąpienia podwójnego opodatkowania tego samego dochodu przez dwie jurysdykcje podatkowe. Rozwiązaniem w takiej sytuacji może być procedura wzajemnego porozumiewania się, czyli MAP (ang. Mutual Agreement Procedure).

Zagrożenie podwójnym opodatkowaniem

Podwójne opodatkowanie w sensie ekonomicznym, czyli poprzez opodatkowanie tego samego dochodu lub majątku należącego do różnych podmiotów w różnych krajach, może mieć miejsce w wyniku zwiększenia przychodów lub zmniejszenia kosztów podatkowych przez organy prowadzące kontrolę w zakresie cen transferowych. Skutkiem nieuznania cen transferowych pomiędzy podmiotami powiązanymi jest tzw. korekta pierwotna, która prowadzi do zwiększenia dochodu podatkowego podmiotu, którego ceny transferowe skorygowano. W takim wypadku powinna nastąpić również korekta drugostronna, na poziomie kontrahenta korygowanej transakcji, zmniejszająca jego dochód podatkowy. Korekty takie nie są jednak dokonywane automatycznie, co prowadzi do podwójnego opodatkowania zysków.

Sposoby wyeliminowania podwójnego opodatkowania

W kontekście międzynarodowym istnieją różne rozwiązania mające na celu wyeliminowanie podwójnego opodatkowania. Dostępna jest procedura wzajemnego porozumiewania się na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz Konwencja Arbitrażowa łącząca państwa członkowskie Unii Europejskiej. MAP ma służyć wyeliminowaniu podwójnego opodatkowania w transakcjach między podmiotami mającymi siedzibę w różnych krajach. Polega na negocjacjach administracji podatkowych stron transakcji, dążących do ustalenia akceptowanych przez obie strony rynkowych warunków transakcji.

Z procedury MAP może skorzystać każdy, kto uzna, że zasady ceny rynkowej nie były przestrzegane, co naraża go na podwójne opodatkowanie dochodu lub majątku. Podatnik ma możliwość wystąpienia z wnioskiem o wszczęcie procedury wzajemnego porozumiewania się niezależnie od środków odwoławczych przewidzianych przez prawo krajowe. Procedurę przewidują wszystkie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę.

Jak wygląda procedura MAP?

Przebieg MAP oraz wymogi formalne określone zostały w Kodeksie postępowania wspierającego skuteczne wykonanie Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych. Zasady kodeksu znalazły odzwierciedlenie w art. 25 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych i analogicznego rozporządzenia dotyczącego osób fizycznych.
 
Podatnik ma 3 lata na złożenie stosownego wniosku, licząc od momentu doręczenia protokołu kontroli lub decyzji podatkowej, które prowadzą lub mogą prowadzić do podwójnego opodatkowania. Wniosek o wszczęcie procedury MAP musi spełniać wymogi formalne, tj. musi zawierać:

• dane identyfikacyjne podmiotu krajowego oraz podmiotów powiązanych, których dotyczy procedura,
• opis stanu faktycznego sprawy wraz ze wskazaniem powiązań pomiędzy kontrahentami,
• określenie roku podatkowego, którego dotyczy wniosek,
• kopie dokumentów świadczących o zaistnieniu podwójnego opodatkowania (decyzji podatkowych, protokołów kontroli lub innych),
• informacje dotyczące postępowań podatkowych lub sądowych wszczętych przez podmioty, których dotyczy procedura, razem z wyrokami sądowymi wydanymi w sprawie,
• uzasadnienie wniosku, w szczególności zawierające wyjaśnienie co do stosowania zasad rynkowości,
• oświadczenie o gotowości do bezzwłocznego udostępnienia organowi pełnej dokumentacji oraz udzielania wszelkich informacji na temat sprawy.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty związane ze sprawą, takie jak dokumentacja podatkowa, sprawozdania finansowe, umowy dotyczące transakcji, analiza porównawcza uzasadniająca ustalenie wynagrodzenia, korespondencja z zagraniczną administracją podatkową na temat dokonania doszacowania.

Wniosek oraz dołączone do niego dokumenty należy przesłać do Ministerstwa Finansów, w języku polskim oraz angielskim. MAP jest procedurą odformalizowaną i nie podlega opłacie. Procedura dopuszcza możliwość spotkania z pracownikami Ministerstwa Finansów, zarówno przed jak i po złożeniu wniosku, w celu doprecyzowania faktów i okoliczności sprawy.

Czas trwania procedury zależy od przebiegu współpracy z zagranicznymi organami podatkowymi, a także od sprawnej współpracy podatnika i dostarczania przez niego dodatkowych informacji w toku procedury. Zgodnie z Konwencją arbitrażową organy mają 2 lata na zawarcie porozumienia. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie przewidują terminu na zawarcie porozumienia.

Wynik zakończonej procedury MAP jest podstawą do wszczęcia postępowania w sprawie określenia dochodu lub straty podatnika. Od zawartego porozumienia nie ma możliwości odwołania się.

Implementacja nowych przepisów do polskiego porządku prawnego

Obecnie procedura MAP jest najlepszym sposobem na wyeliminowanie podwójnego opodatkowania. Procedura jest warta uwagi, tym bardziej, że dyrektywa Rady Unii Europejskiej w sprawie mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w Unii Europejskiej (2017/1852), przewiduje skrócenie procedury MAP. Implementacja przepisów dyrektywy do polskiego porządku prawnego ma odbyć się w 2019 roku. W interesie podatnika jest unikanie korekt jednostronnych, a dążenie do korekt dwustronnych, pozwalających na odzyskanie podatku zapłaconego przez jednego z uczestników transakcji.

Specjaliści Rӧdl & Partner służą pomocą w ocenie zasadności składania wniosku o wszczęcie procedury MAP, chętnie pomogą w jego przygotowaniu oraz wesprą Państwa w kontaktach z władzami skarbowymi Polski i innych państw w celu wyeliminowania podwójnego opodatkowania i odzyskania pobranego podatku.

Jeśli są Państwo zainteresowani omówieniem szczegółów dotyczących dokumentacji podatkowych, w tym weryfikacji dokumentacji grupowej sporządzonej przez spółki z innego kraju, eksperci Rödl & Partner pozostają do dyspozycji w biurach w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.