Przełomowy wyrok TSUE - stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej

Maciej Woźnica

11 czerwca 2021 r.​

3 czerwca 2021 r. TSUE wydał wyrok w austriackiej sprawie C-931/19 Titanium, w którym wypowiedział się w kwestii istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Orzeczenie Trybunału okazało się zaskakujące i może mieć bardzo istotne znaczenie również dla praktyki stosowania przepisów VAT przez polskie organy podatkowe i sądy.

Przedmiot rozstrzygnięcia

Sprawa dotyczyła podmiotu z wyspy Jersey o nazwie Titanium, który będąc właścicielem nieruchomości w Austrii wynajął ją dwóm miejscowym przedsiębiorcom. Obsługę powierzono w pełni lokalnej spółce zajmującej się kompleksowym zarządzaniem nieruchomościami. Na terenie Austrii, w żadnym zakresie nie był bezpośrednio zaangażowany personel Titanium. Podmiot uznał więc, że w takich okolicznościach nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Austrii, a zatem nie ma obowiązku zapłaty podatku VAT z tytułu usług najmu. 

Austriackie organy podatkowe stwierdziły, że wynajęcie nieruchomości implikuje automatycznie powstanie stałego miejsca prowadzenia działalności. W związku z tym wynajmujący jest obowiązany do zapłaty podatku VAT.

Sprawa ze skargi wynajmującego zawisła przed lokalnym sądem finansowym, który zdecydował się potwierdzić w TSUE, czy dla zaistnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej niezbędna jest obecność zasobów ludzkich wynajmującego. 

Rozstrzygnięcie TSUE

TSUE w wyroku uznał, że brak własnego personelu w kraju, w którym znajduje się wynajmowana przez podmiot nieruchomość, wyklucza uznanie posiadania przez wynajmującego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Co wyrok oznacza dla podatników

Wyrok w sprawie Titanium stanowi novum w orzecznictwie TSUE. Trybunał po raz pierwszy w sposób jednoznaczny wypowiedział się na temat skutków braku własnego personelu w kontekście badania wymogu istnienia zaplecza personalnego i technicznego, niezbędnego do ustalenia istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT.

Orzeczenie to może mieć bardzo istotne znaczenie dla praktyki polskich organów podatkowych. Te, opierając się dotychczas na znacznie mniej jasnych konkluzjach wyroku w sprawie C-605/12 Welmory z 16 października 2014 r., w swoich stanowiskach wyraźnie wskazywały, że warunek istnienia stosownego zaplecza personalnego spełniony jest również wtedy, gdy to zaplecze zapewniają w pełni zewnętrzni usługodawcy. W świetle wyroku z 3 czerwca 2021 r. nie można wykluczyć, że zmiany w orzecznictwie mogą osiągnąć taką skalę jak te, które miały miejsce po wspomnianej sprawie Welmory. 

Praktyczne konsekwencje takiej zmiany mogą polegać na uznawaniu przez organy, że podatnicy – świadczący usługi o charakterze B2B niepodlegające zasadom szczególnym – nieprawidłowo określają miejsce opodatkowania usług, których odbiorcami są podmioty nieposiadające własnego personelu w Polsce. Konsekwencje dotyczyć będą zarówno rozliczeń podatku należnego przez sprzedawców, jak również prawidłowości odliczenia podatku VAT u nabywców.

W przypadku podatników, którzy przyjmowali ze względu na stosowane orzecznictwo istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, warto rozważyć zrewidowanie zastosowanego modelu rozliczeń podatku VAT.

Jeżeli mają Państwo pytania dotyczące orzeczenia TSUE i jego wpływu na praktykę polskich organów podatkowych, zachęcamy do kontaktu z ekspertami Rödl & Partner.